Habeşistan (Etiyopya)
Eflak (Romanya)
Boğdan (Moldova)
Trablusgarp (Libya) Savaşı (1911-1912)
Savaşın Nedenleri:
· Rusya ile İtalya arasında, İtalya’nın işgaline izin veren “Racconigi” antlaşması
· Bölgenin İtalya’ya yakın olması
· Bölgenin Osmanlı’ya uzak olması
· Hammadde arayışı
· Sömürgecilik yarışı
Savaşa katılan gönüllü subaylar
· MustafaKemal(Derne,Tobruk,Gazeteci Şerif Bey)
· Enver Paşa (Bingaziye, Kuyumcu Hamdi)
· Nuri Conker
· Ali Çetinkaya
· Ali Fuat Cebesoy
· Ali Fethi Okyar
· Bu gönülüleri Trablusgarpa geçiren. Kuşçu Başı Eşref
Gönüllü subaylar Derne, Tobruk, Bingazi de önemli başarılar elde etmiştir. Ve İtalya barışa zorlamak için 12 Adayı işgal etmiştir. I. Balkan savaşı da çıkınca Osmanlı Devleti barışa razı olmuştur.
Ouchy (Uşi) Antlaşması
· Trablusgarp ve Bingazi İtalya’ya bırakıldı.
· Kuzey Afrika’da ki son toprak gitti.
· Trablusgarp dini açıdan Halifeye bağlı kaldı. (Kültürel bağ koparılmak istenmedi (Küçük Kaynarca ile benzer)
· 12 Ada Balkan Savaşı sonuna kadar İtalya koruyuculuğuna bırakıldı.
· İtalya kapitülasyonların kaldırılmasında Osmanlı’ya yardım edecek.
Not: Trablusgarp savaşında İtalya tarafından ilk kez uçak kullanılmıştır.
I.Balkan Savaşı (1912-1913)
Savaşın Nedeni
· Osmanlıyı Balkanlardan atmak
· Rusya’nın Panslavizm politikası ile Balkan Devletlerini kışkırtması
· Milliyetçilik akımının etkileri
· İngiltere’nin tutum değiştirmes
Savaşı Neden Kaybettik
· Ordu içinde siyasi çatışmalardan
· Ordunun gençleştirilmesi için 40 yaş üzeri askerlerin terhis edilmesi
Londra Antlaşması imzalanmıştır.
· Midye-Enez sınır, Tüm Trakya kaybedildi.
· Ege adalarının durumu Avrupa devletlerinin kararına bırakıldı.
· Makedonya kaybedildi. Giritin Yunanistana ait olduğu kabul edildi.
· Türkler ilk kez azınlık durumuna düştü.
· Osmanlıcılık, yerini milliyetçiliğe
Savaşın Sonuçları
· Yenilginin ardından Bab-ı Ali baskını ile ittihat ve terakki darbe düzenledi. Bir hükümet darbesidir. Rejime karşı ayaklanma değildir. (Hürriyet Ve İtilaf Hükümetine Karşı)
· Batı Trakya Türkleri sorunu ortaya çıkmıştır.
· Savaştan sonra en son Arnavutluk bağımsız oldu. (İslamcılık fikrine ilk darbe)
· Osmanlıcılık fikri son bulmuş ve Türkçülük fikri etkin olmaya başlamıştır.
· Balkanlarda Osmanlı toprağı kalmamıştır.
· Balkanlardan Anadolu’ya Türk göçü başlamıştır.
· 1915-1918 Üç Paşalar dönemi başlamıştır. (Enver, Talat, Cemal Paşa)
Doğu Trakya: Edirne, Kırklareli, Dimetoka
II.Balkan Savaşı
· Bulgaristan çok pay aldığı için.
· Sırbistan, Karadağ, Romanya, Yunanistan saldırı.
· Osmanlı Edirne veKırklareli yi kurtardı.
Bükreş Antlaşması
· Bulgaristan ile BalkanDevletleri arasında
İstanbul Antlaşması
· Edirne, Kırklareli, Dimetoka Osmanlıya, Dedeağaç Kavala Bulgaristana
· Türkler Bulgaristanda ilk kez azınlık statüsüne
Enver Paşa Edirne’nin alınmasında çok etkilidir. Ve “Edirne Fatihi” denilmiştir.
Mustafa Kemal de etkilidir.
Hamidiye Kahramanı Rauf Orbay’dır. (Bir küçük gemi ile 20 Yunan gemisini batırdığından dolayı)
Yunanistan ile Atina : Sınır
Sırbistan ile İstanbul: Taşınmaz mallar ile ilgili
Nedenleri:
· İtalya ve Almanya’nın siyasi birliklerini geç tamamlayıp sömürgecilik yarışmasına girmesi
· Devletler arası Pazar ve hammadde yarışı
· Avusturya-Macaristan İmp. İle Rusya’nın Balkanlarda nüfus elde etmeye çalışması
· Devletler arası bloklaşma
· Fransız İhtilali’nın getirdiği milliyetçilik akımı
· Fransa ile Almanya arasında ki Alsace – Lorraine kömür havzası sorunu
Avusturya-Macaristan veliahtı Ferdinandın Sırplı tarafından öldürülmesi ile I.Dünya Savaşı başlamıştır.
İttifak: Almanya, Av-Macaristan, İtalya(1915de ayrılıyor),Bulgaristan ve Osmanlı
İtilaf: İngiltere Rusya Fransa Japonya ABD Yunanistan İtalya
ABD: Savaşın süresini kısaltmıştır
Osmanlı: Savaşın süresini uzatmıştır.
İtalya: Taraf değiştirmiştir.
Japonya: Savaştan ilk çekilen
Yunanistan: Savaş en son katılan devlettir.
Bulgaristan: İtilaf ile ilk ateşkes imzalayan devlettir.
İngiltere: En karlı çıkan devlet
Biz Neden Savaşa Girdik:
· Siyasi yalnızlıktan kurtulmak, ilk önce ittifak grubuna girmek istiyor ancak kabul edilmiyor.
· Almanya ile gizli antlaşmas
· Kaybedilen toprakları geri almak
· İttihat ve Terakkinin Alman hayranlığı
· Almanya’nın savaşı kazanılacağı inancı
· Almanya’nın Türk ve Müslüman sömürgesi omaması
Almanya Neden Bizi Yanında İstedi
· Osmanlı Devleti’nin stratejik konumundan yararlanmak
· Yeni cephe ile kendini rahatlatmak
· Halifelik gücünden yararlanmak
· Musul ve Kerkük petrollerinden yararlanmak
· İnsan gücünden yararlanmak
Osmanlı Devleti’nin Savaşa Girmesi
İngiltere’den kaçan iki Alman gemisi (Goeben ve Breslav) Osmanlıya sığınması ile olaylar başlamıştır. Osmanlı bu iki gemiyi daha önce İngiltere’ye sipariş verdiğimiz (Genç Osman ve Reşadiye) gemilerin bize teslim edilmemesi üzerine satın aldığını açıkladı. Ve bu gemilerin isimleri (Yavuz ve Midilli) olarak değiştirdi. Kaptanlığa da Amiral Souchan verildi. Bu da gitti Sivastopol ve Odessa limanlarını topa tutunca, Rusya savaş açmıştır. Ve Osmanlı fiilen savaşa girmiştir.
Osmanlı’nın Savaşa Girmesinin Sonuçları
· Almanya’nın savaş yükü azalmıştır
· Savaşın süresi uzamıştır
· Kapitülasyonları kaldırdık
· V. Mehmet(Reşat) cihat ilan etti
· Cepheler açıldı.
· Taarruz Cepheleri: Kafkasya, Kanal
· Savunma Cepheleri: Çanakkale, Irak, Filistin-Yemen, Suriye
· Müttefiklere: Galiçya Mak. Romanya
· İngiltere Kıbrıs’a tamamen el koydu.
1. Kafkasya Cephesi: (Enver Paşa komutanlığı) Turancılık, Bakü Petrolleri, Almanya’nın yükünü hafifletmek. Ancak sarıkamış faciası sonucu işgal edildi Doğu And. Ancak M.Kemal Çanakkale sonrası Bitlis ve Muş’u (Diyarbakır’a atanmış. Tuğgeneral olmuştur) geri almıştır. Bolşevik ihtilalinden sonrada Rusya savaştan çekilmiştir.(Brest-Litowsk) Kars Ardahan Batum Osmanlıya verilmiştir. Savaş kaybedilmesine rağmen toprak kazanılan tek cephedir.
2. Çanakkale Cephesi: Tümüyle başarılı olduğumuz tek cephedir. İngiliz açmıştır Osmanlıyı saf dışı bırakmak ve Rusyaya yardım göndermek. Bu cephede başarılı olunca Bulgaristan ittifak devleti olarak savaşa girdi. İlk komutanı (Alman Limon Van SAnders , başarısız olunca Mustafa Kemal) Ayrıca Mehmet Muzaffer Bey at arabasına 4 tekerlek almak için 100 lirayı sahte olarak kopyalamıştır). Mustafa Kemal’in rütbesi Albaylığa yükseltilmiştir. Ardından Kafkasya Cephesine gidince Tuğgeneral oluyor. “Hamdolsun İstanbul’u kurtardık” M. Kemal demiştir.
3. Kanal Cephesi: Cemal Paşa komutanlığında bir ordu gitmiştir. Taarruz Cephesidir. İngiltere’ye sömürgelerden gelen yardımları engelleme isteği, Mısırı geri almak, Almanya isteği üzerine açılmıştır. Irak:İng açtı. Musul petrolü veRusyaya yardımiçin
4. Hicaz: (Fahrettin Paşa komutanlığında- Eseri Medine Müdafaası- Ünvanı Çöl Kahramanı, Çöl Aslanı, Çöl Ortasında Plevne Kahramanı)) Hicaz Emiri Şerif Hüseyin İngilizlere işbirliği yaptığından yenildik. Esir olan askerlerimiz Mısırda ki Seydibeşir (Ölüm) Kampına götürülmüştür. Tuzağa düşüren ajan ise Arabistanlı Lawrancedir.
5. Suriye Filistin: M.Kemalin Savaştığı son cephedir.
6. Irak Cephesi: İngilizler açmıştır. Süleyman Askeri Bey komutanlığında, Musul ve Abadan petrollerini elde etmek. Rusya ya yardım göndermek. Kut’ül Amare savaşında yendik. Kut’ül Amare fatihi Kazım Karabekir’dir. Ancak İngilizler takviye yapınca yeniliyoruz.
Halep, Şam, Bitlis ve Çanakkale de M. Kemal başarılar kazanmıştır.
ABD’nin Savaşa Girmesi ile Wilson İlkeleri
· Her ulus kendi geleceğini kendisi belirleyecek
· Yenen devlet, yenilenden tazminat toprak almayacak
· Uluslararası Cemiyet kurulacak ,Milletler Cemiyeti
· Boğazlar dünya devletlerine ticaret açık
· Almanya Alcase Loreni Fransaya
· Polonya Devleti Kurulacak
Wilson ilkelerinden sonra ittifak devletleri çekildi. İlk Bulgaristan sonra Osmanlı Devleti Mondros Ateşkes ile çekildi.
Mondros Ateşkes Antlaşması
· Rauf Orbay imzalamıştır. İtilaf devletleri adına İngiliz Amiral Calthorpe imzalamıştır. Limni Adasında Agamemon Zırhlısında imzalanmıştır.
· 7. Madde güvenliğini tehdit eden durum olursaişgal için,
· 24.madde vilayeti sitte (van Diyarbakır,Erzurum, Bitlis, Elazığ, Sivas), tehlike durumunda işgal,
· Ordu terhis edilecek.Silah,haberleşme araçları
· Boğazlar işgal edilecek.
· Osmanlı fiilen sona ermiştir.
Antlaşmanın ardından ilk işgal: İngiltere, Musulu /
Anadolu da ilk işgal ise Sancak (Hatay) Fransa Maraş, Urfa, Antep, Çukurova, Hatayı işgal etti.
İtalya ise Antalya, Bodrum, Marmaris, Konyayı
Paris Barış Konferansı , Milletler Cemiyeti kuruldu. İzmir İtalyadan alınıp Yunanistana verildi. İtilaf Devletleri arasında ilk görüş ayrılığıdır.
Ardından İzmir işgal edildi. Kuva-i Milliye’nin doğuşu ve Kurtuluş Savaşı başlaması kolaylaştırmıştır.
Almanya ile Versay
Avusturya ile Sen Jermen
Macaristan ile Triyanon
Bulgaristan ile Nöyyi
Amiral Bristol Raporu: İzmirde Rum katliamının olmadığını, Milli Mücadelenin haklı olduğunu savunan ilk uluslararası belgedir.
Milne Raporu: İngilizler tarafndan çıkarılan ve Yunanistana zaman kazandırmak amacıyla
Dr.Esat Işık Raporu: Ulusal rapor
Ardından Cemiyetler Kurulmuştur;
1. Yararlı Cemiyetler: Trakya Paşaeli, İzmir Müdafaii Hukuk, İzmir Reddi İlhak, Trabzon Müdafaai , Kars İslam Şurası, Kilikyalılar, Milli Karakol, Milli Kongre
2. Milli Varlığa Düşman Cemiyetler: İngiliz Muhipleri, Wilson İlkeleri, Kürt Teali, Teali İslam, Sulh ve Selameti, Hürriyet Ve İtilaf (Sltnt) ,Nigahban
3. Azınlık : Pontus Rum, Mavri Mira, Etniki Eterya, Musevi , Hınçak Taşnak
Kuva-i Milliye: Ulusal bilinci canlandırmıştır.Yunan ordularının ilerleyişini yavaşlatmıştır. Ayaklanmaları bastırmada etkindir. Ancak düzenli orduya geçişte sorun yaratmışlardır.
Yorum Gönder