2004 KPSS GENEL YETENEK - GENEL KÜLTÜR (LİSANS)
Tanzimat Fermanı Doğrultusunda Agnam Vergisi; Koyun vergisi olarakta bilinir. Koyun, keçi, manda, deveYapılan Yenilikler besleyenlerden hayvan sayısına göre alınan vergidir.
v Yasaları hazırlama görevi Meclis-i Ahkamı Adliye’ye verildi. Cumhuriyetin ilk yıllarında aşar vergisinin kaldırılması ile kamu gelirlerinde
v Avrupa Hukukundan da yararlanılarak ceza, memurlar ve ticaret yasaları büyük bir boşluk ortaya çıktı. Bu boşluğun kapatılması için şunlar yapıldı;
çıkarıldı.
1. Toprak mahsullerinin demir yolu ve deniz yolu ile pazarlanan kısmı üzerine
v Askerlik, herkes için zorunlu hale getirildi.
dolaylı vergi konuldu.
v İltizam usulü kaldırılarak vergiler tahsildar denilen devlet memurlarınca
2. Ağnam (hayvanlar), arazi, bina ve yol vergilerine yapılan zamlar
toplanmaya başlandı.
yapıldı.
v Memleket yönetim bakımından İl (vilayet), sancak, kaza (ilçe), nahiye
(bucak) köy birimlerine ayrıldı. Eyalet kaldırıldı.
3. Kazanç vergisini kabul edildi.
v İllerde valiye yardımcı olmak üzere, üyelerinin bir bölümü halk tarafından
(Cevap E)
seçilen “İl meclisi” kuruldu.
Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi I/2, YÖK Yayınları, sf: 64
v Arazi kanunu çıkarıldı, toprak mülkiyeti yaygınlaştırıldı.
v İlk kağıt para bastırıldı. 11. Kurtuluş Savaşı’nda Mustafa Kemal’e “Başkomutanlık”
yetkisini aşağıdakilerden hangisi vermiştir?
v Avrupa’dan ilk borç para alındı.
a) Mebuslar Meclisi
v Öğretmen okulu, sanat okulu,, idadi (lise), mülkiye mektebi (yönetici
b) TBMM
yetiştirmek için) açıldı. Dar-ül Fünun (üniversite) açılması için çalışmalar
c) Temsilciler Kurulu
başladı.
d) Bakanlar Kurulu
e) İç İşleri Bakanlığı
« “Mecelle” denilen aile hukuku hazırlandı (sadece Müslümanlar
için geçerli). 5 Ağustos 1921 tarihinde kabul edilen bir yasayla Meclis, kendisine ait yetkileri
ve başkomutanlık görevini Mustafa Kemal’e vermiştir.
v Vatan, millet, eşitlik adalet gibi kavramlar yaygınlaştı.
(Cevap B)
v Türkçe’nin sadeleştirilmesi akımı başlatıldı. Tiyatro, roman, makale türleri
edebiyata bu dönemde girdi.
BENZER SORU
5 Ağustos 1921 tarihinde kabul edilen bir
v Yabancı devletlere (ABD, İngiltere, Fransa, Avusturya) okul açma izni
yasayla Meclis, kendisine ait yetkileri ve
verildi. İlki Robert Kolej olan bu okulların açılış amacı siyasi, ticari ve
başkomutanlık görevini Mustafa Kemal’e
dinseldir.
vermiştir.
v İlk demiryolları yapıldı, “Şirket-i Hayriye” denilen denizyolu işletmesi
kuruldu. Osmanlı pazarına mal vermek ve hammadde taşımak için bunlar Aşağıdakilerden hangisinin bu durumun bir
gerekliydi. sonucu olduğu savunulamaz? (2000 DMS)
v Avrupa etkisiyle Nizamiye ya da adliye mahkemeleri kuruldu. a) Mustafa Kemal’in hükümet başkanlığı görevini bırakması
b) Uygulamalarda birlik ve beraberliğin sağlanması
(Cevap D)Y
c) Askerin moral gücünün artması
10. I. Hiyaneti Vataniye kanunu d) Hazırlıklarda zaman kazanılması
e) Tekalif-i Milliye Buyrukları’nın çıkarılması
II. Ağnam vergisinin artırılması hakkında kanun
(Cevap A)
III. Tekalif-i Milliye emirleri (Ulusal yükümlülük)
12. Sakarya Savaşı’ndan sonra Fransa’nın TBMM ile Ankara
Yukarıdakilerden hangisini TBMM çıkarmıştır?
Antlaşmasını yapması aşağıdakilerden hangisini gösterir?
a) Yalnız I
a) Fransa’nın TBMM ile iyi ilişkiler kurmak istemesi
b) Yalnız II
b) TBMM’nin uluslararası ilk kez tanındığını
c) Yalnız III
c) Fransa ile TBMM arasında dostluğun uzun süreceğini
d) I, III
d) İngiltere’nin Yunanistan’ı desteklediğini
e) I, II ve III
e) İtalyanların işgal ettiği Anadolu’dan geri çekildiğini
TBMM ayaklanmalara karşı otoritesini sağlamak amacı ile İstiklal
Ankara Antlaşması (20 Ekim 1921) Fransa ile TBMM arasında imzalandı.
Mahkemelerini kurdu ve Hıyanet-i Vataniye Kanunu çıkardı.
v Fransa ile savaş durumu sona erdi.
Mustafa Kemal, Tekalif-i Milliye Emirlerini Türk ordusunun Sakarya Savaşına
hızla hazırlanmasını sağlamak ve savaş gücünü arttırmak için 7-8 Ağustos v Güney cephesi kapandı.
1921’de yayınlattı.
4
v Bugünkü Suriye sınırı İskenderun ve Hatay hariç belirlendi. v İstanbul Hükümeti Sivas kongresi kararlarını kabul edecek
v İstanbul Hükümeti, İtilaf Devletleriyle yapacağı barış görüşmelerinde
v Fransa, TBMM Hükümeti’ni resmen tanıdı.
Temsil Heyetinin de görüşünü soracaktır.
(Cevap A)
v Seçimler yapılıp Meclis-i Mebusan toplanacaktır.
13. I. Batı Anadolu’da yaşayan Rumlar
v Mebusan Meclisi’nin İstanbul’da toplanması uygun değildir.
Bu görüşme ile İstanbul Hükümeti Temsil Heyetini resmen tanımış oldu.
II. Gümülcine ve Selanik’te Yaşayan Türkler
Anadolu İstanbul’a bağlı olmaktan çıktı.
III. İmroz, Bozcaada ve İstanbul’da yaşayan Rumlar
Sivas Kongresinde manda ve himaye kesin olarak reddedilmiştir. Amasya
IV. Taselya ve Makedonya’da yaşayan Türkler görüşmesinde ise İstanbul Hükümeti Sivas Kongresi’nde alınan kararları
kabul etmiştir. Böylece manda ve himayenin reddini İstanbul Hükümeti de
kabul etmiştir.
Yukarıdakilerden hangisi Lozan Antlaşması’nda nüfus
değişimi dışında tutulmuştur?
(Cevap C)
a) I, II
b) II, III
c) III, IV 15. Cumhuriyetçilik ilkesi aşağıdaki ilkelerden hangisiyle
d) I, II ve III doğrudan ilgilidir?
e) II, III ve IV
a) Halkçılık
b) Devletçilik
Lozan Antlaşması’nın konu ile ilgili hükmü şu şekildedir: “Batı Trakya türkleri
c) İnkılapçılık
ile İstanbul rumları dışında Türkiye’deki rumlarla Yunanistanda’ki türkler
d) Milliyetçilik
karşılıklı olarak değitirilecektir.”
e) Laiklik
(Cevap C)
Halkçılık: Halk, bir ülkede belli bir zaman içerisinde oturan o ülkeyi vatan bilen
14. Temsilciler Kurulu, Amasya Görüşmeleri’nde İstanbul
çeşitli meslek ve çalışma gruplarının meydana getirdiği insan topluluğuna
Hükümeti’nden Sivas Kongresi’nin saptadığı dış politikaya
denir.
uymasını istemiştir.
Halkçılık milli egemenliği esas alır ve demokrasiyi öngörür. Bu ilke, halkın
Buna göre; Temsilciler Kurulu’nun, aşağıdakilerden kendini yönetmesi özelliği ile Cumhuriyetçiliğin, vatandaşın huzuru için
hangisini vurguladığı savunulur? çalışma prensibiyle milliyetçiliğin doğal bir sonucudur. Halkçılık ilkesi ile halkın
bütün fertleri kanun önünde eşittir. Devlet hizmetlerinden herkes eşit olarak
a) Yabancı sermayeden yararlanması
b) Malta sürgünlerinin geri getirilmesi yararlanma hakkına sahiptir.
c) Manda ve himaye reddi
(Cevap A)
d) Mebuslar Meclisinin İstanbul’da toplanması
e) Antlaşma Devletleri ile barış için görüşme yapılması
SİVAS KONGRESİ (4-11 EYLÜL 1919) BENZER SORU
Mustafa Kemal kongre başkanı seçilmiştir.
Bu kongrede alınan kararlar şunlardır;
v Manda ve himaye kesin olarak reddedildi.
v Milli Cemiyetler Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti adı
altında birleştirilmiştir. Böylece Kurtuluş Savaşının tek elden yönetilmesi
kararlaştırılmıştır.
v Milli nitelikli bir kongredir.
v Erzurum Kongresinde doğu illeri temsil eden Heyet-i Temsiliye yurdun
tamamını temsil edecek şekilde genişletilmiştir.
AMASYA GÖRÜŞMESİ (20-22 EKİM 1919)
Temsil Heyeti adına Mustafa Kemal ile İstanbul hükümeti adına Salih Paşa
arasında yapılan görüşmedir.
Bu görüşmede alınan kararlar:
5
2004 KPSS GENEL YETENEK - GENEL KÜLTÜR (LİSANS)
Verilen gelişmeleri tarihsel sıralamaya tabi tutarsak Menemen Olayı’nın
Kanun önünde eşitliğin sağlanması ve her türlü
halifeliğin kaldırılmasından sonra gerçekleştiğini görürüz.
ayrıcalığın reddi anlamına gelen “Halkçılık”
aşağıdakilerden hangisiyle doğrudan ilgilidir?
Saltanatın Kaldırılması (1 Kasım 1922)
(99 DMS ÖL)
a) Özgürlük Cumhuriyetin ilanı 29 Ekim 1923
b) İnkılapçılık
c) Devletçilik Menemen Olayı (23 Aralık 1930)
d) Demokrasi
Halifeliğin Kaldırılması (3 Mart 1924)
e) Bağımsızlık
(Cevap D) Nedenleri;
v Halifeliğin cumhuriyet rejimi ile bağdaşmaması
v Laik devlet düzenine geçilmek istenmesi
Vatandaş haksızlığa uğradığı zaman, herkese
« Sonuç olarak, devletin üst düzeyindeki ikilik sona ermiş oldu.
eşit biçimde uygulanan yasalarla hakkını arar.
(Cevap E)
Bu anlayış aşağıdaki ilkelerden hangisiyle
18. I. Ürün üzerinden alınması
doğrudan ilgilidir? (99 DMS L)
a) Milliyetçilik b) Halkçılık
II. Her bölgeden farklı oranda toplanması
c) Cumhuriyetçilik d) İnkılapçılık
e) Devletçilik
III. Gayri Müslimlerden alınması
(Cevap B)
(KPSS Dergisi, Sayı:7, Sf:435 Nobel Yay. Dağ.) Yukarıdakilerden hangisi aşar vergisinin
özelliklerindendir?
16. 1923 yılında 1921 anayasasında bazı değişiklikler
a) Yalnız I
yapılmıştır.
b) Yalnız II
c) Yalnız III
Aşağıdakilerden hangisi bu değişikliklerden biri değildir?
d) I, II
a) Başbakan’ı Cumhurbaşkanın seçmesi e) I, II, III
b) “Tükiye Devleti’nin dini islamdır ” hükmünün çıkarılması
Öşür (Aşar): Osmanlı Devletinde Ziraat kesimi üzerindeki vergi yükü çok
c) Cumhurbaşkanının meclis tarafından seçilmesi
ağırdı. Şer’i bir vergi olan aşar (öşür) onda bir anlamına geliyor ve çiftçinin
d) Bakanlar Kurulunun Başbakan tarafından oluşturulması
e) Cumhurbaşkanının bir seçim dönemi için seçilmesi ürettiği ürün üzerinden ve ürün olarak alınıyordu. Buna göre verilen bilgilerden
yalnız I doğrudur.
10 Nisan 1928’de Anayasa’da gerekli değişiklikler yapılarak “Devletin dini
İslâmdır ve din işlerini TBMM yerine getirir” cümleleri kaldırıldı. “Tükiye Haraç: Gayrimüslimlerden alınır.
Devleti’nin dini islamdır ” hükmünün çıkarılması 1923’te değil, 1928’de
Cizye: Gayrimüslim sağlıklı erkeklerden askerlik bedeli olarak alınır.
meydana gelmiştir.
(Cevap A)
(Cevap B)
19. Cumhuriyet döneminde yabancıların elindeki
17. Halifeliğin kaldırılmasında
demiryollarının tümünün satın alınması ve bütünüyle
yabancı sermayeye dayanan sanayileşme modeli yeni
I. Menemen olayı
devlet tarafından öz kaynakları temel alan sistemi
uygulaması,
II. Saltanatın kaldırılması
I. Milliyetçilik
III. Cumhuriyetin ilanı
II. Devletçilik
Yukarıdakilerden hangisinin etkisi görülmüştür?
a) Yalnız I III. Laiklik
b) Yalnız II
c) Yalnız III Yukarıdakilerden hangisiyle ilgili değildir?
d) I, II
a) Yalnız I
e) II,III
b) Yalnız II
c) Yalnız III
6
d) I, III Saltanatın kaldırılması ile babadan oğla geçen padişahlık sistemi kaldırılmış.
e) II, III Cumhuriyetin ilanıyla hem rejim, hem de demokrasi ve halkın seçimi ile
yönetim belirlenmiş oldu.
Türkiye Cumhuriyeti’nde millileştirme, devletçilik ilkesinin kabulunden önce
(Cevap C)
başlamıştır. İlk millileştirme 1924 yılında bazı demiryollarının Haydarpaşa
Limanı’nın ve rıhtımının satın alınmasına ilişkin kanunla gerçekleşmiştir. 1930
22. Soyadı kanunuyla;
yılında devletçilik ilkesinin uygulanmaya konulmasıyla birlikte daha kapsamlı
millileştirme yapılmış, millileştirmenin önemli bir kısmı belediye hizmetlerinde
I. Sosyal
ve madencilikte ve demiryollarında gerçekleştirilmiştir.
II. Siyasi
Devletçilik: Devletçilik Türkiye’nin kendine özgü bir ekonomi siyasetidir.
Kurtuluş savaşından sonra halkın elinde yeterli sermaye olmayışı nedeniyle
III. Ekonomik
benimsenmiş bir ilkedir. Devletçilik ilkesi; üretimde artış sağlanarak temel
ihtiyaçları karşılamak, işletmelerin millileştirilmesi, sermayesi olanları
alanlarından hangisinde kolaylık sağlar?
üretime katılma serbestliği esaslarına dayanır.
a) Yalnız I
(Cevap C)
b) Yalnız II
c) Yalnız III
d) I-II
20. Devlet eliyle sanayinin kurulması “Birinci beş yıllık plan”
e) I,II,III
hangi yılda uygulamaya başlandı?
a) 1931 Soyadı Kanun sosyal alanda yapılan inkılaplardandır. 21 Haziran 1934’te
b) 1932 çıkarılan Soyadı Kanunu, her aileye bir soyadı vererek Türk Toplumsal
c) 1934 hayatında eşitliği, kardeşliği sağladığı bir düzen ve disiplin de getirmiştir.
d) 1935
(Cevap A)
e) 1936
23. Türkiye cumhuriyetinde
« Birinci Beş Yıllık Sanayi Plânı: 1931 yılında hazırlanmasına başlanılan
Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı 1934 yılında uygulamaya konulabildi.
I. Hafta tatilinin Pazar gününe alınması
Başarılı olarak uygulanan plan üç yıl sürmüştür.
« İkinci Beş Yıllık Sanayi Plânı: 1937 yılında hazırlandı, uygulanmasına
II. Miladi takvimin kabulü
1938’de geçildi. Ancak İkinci Dünya Savaşı’nın Çıkması üzerine
uygulanamadı.
III. Kabotaj Kanunu’nun kabul edilmesi
« 1934 - 1939 yılları arasında hızlı bir şekilde devletçilik ve
kalkınma planı uygulanmıştır. gelişmelerinden hangisinde uluslararası resmi ilişkilere
(Cevap C) uyum sağlama amacı vardır?
a) Yalnız I
b) Yalnız II
BENZER SORU c) Yalnız III
Aşağıdaki hangi tarihler arasında ülkemizde hızlı bir d) I,II
şekilde devletçilik ve kalkınma planı uygulanmıştır? e) II,III
a) 1934 - 1939 b) 1923 - 1927
(Cevap D)
c) 1930 - 1935 d) 1950 - 1955
e) 1927 - 1930
ÇIKMIŞ SORU
(Cevap A)
21. Saltanatın kaldırılması aşağıdakilerden hangisinin bir
gereğidir?
a) Yurtta ve dünyada barışın
b) Bağımsızlığın
c) Ulusal egemenliğin
d) Uluslar arası ilişkilerin
e) Özerkliğin
7
2004 KPSS GENEL YETENEK - GENEL KÜLTÜR (LİSANS)
Türkiye’ye katıldı.
18. I. Miladi takvimin kabul edilmesi
« Misak-ı Milliye uygun şekilde Türkiye-Suriye sınırı çizildi.
II. Kabotaj Kanunu’nun kabul edilmesi
(Cevap B)
III. Hafta tatilini Cumadan Pazar gününe alınması
26. I. Savaşın tüm dengeleri alt üst etmesi
Yukarıdakilerin hangilerinde, uluslar arası ticari ilişkilere
kolaylık sağlama amacı vardır? II. Balkan Antantının aynı yörede bulunan devletlea) Yalnız I b) Yalnız II arasında yapılmış olması
c) Yalnız III d) I ve II
e) I ve III
III. Boğazların Türk egemenliğine geçmesi
Miladi takvimin kabulü ve hafta tatilinin cumadan pazar gününe alınması
Balkan Antantının II. Dünya Savaşı’nda işlevini
ticari ilişkiler kolaylaştırmaya yöneliktir. Kabotaj Kanunu ise Türk limanları
yitirmesinde, yukarıdakilerden hangisi etkili olmuştur?
arasında yolcu ve yük taşıma hakkının Türk vatandaşlarına verilmesidir.
a) Yalnız I
b) Yalnız II
(Cevap E) c) Yalnız III
d) I, III
24. Türkiye’de e) II, III
Balkan Antantı (9 Şubat 1934)
I. 1923 yılında seçmen olabilmek için uygulanmış olan
vergi verme şartının kaldırılması
Kuruluş Sebebi: l. Dünya Savaşı’ndan sonra İtalya ve Almanya’da yeni
siyasi iktidarın yayılması ve saldırgan bir politika izlemesi üzerine, Balkan
II. Seçmen olan herkesin oy kullanmasının zorunlu olması
devletlerinin sınır güvenliklerini izlemesi üzerine, Balkan devletlerinin sınır
güvenliklerini güvenceye almak istemeleri.
III. Kadınlara seçme ve seçilme hakkının verilmesi
Balkan Antantına Türkiye, Yunanistan, Romanya ve Bulgaristan katılmıştır.
gelişmelerinden hangilerinde yönetime katılmak amacının
olduğu savunulabilir? Bu devletlerin amacı; Üye devletlerden birine yapılacak saldırıya hep birlikte
karşı konulması, sınırların dış saldırılara karşı ortak savunulmasıdır.
a) Yalnız I
b) Yalnız II
Önemi: Türkiye, bu savunma antlaşması ile batı sınırlarını güvence altına
c) Yalnız III
almıştır.
d) II,III
e) I,II,III (Cevap A)
27. Türkiye ile Yunanistan arasında
Soruda verilen üç gelişme de seçimlere katılımı artırmak amacıyla
yapılmıştır.
I. Nüfus değişimi
(Cevap E)
25. Fransa Suriye’deki manda yönetimini kaldırarak burada II. Tazminat
bağımsızlığı öngören bir antlaşma yapmıştır.
III. Ege adalarının silahsızlandırılması
Aşağıdakilerden hangisine neden olmuştur?
Konularından hangisi Lozan antlaşmasından sonra bir
a) Musul sorunu
sorun olarak devam etmiştir?
b) Hatay sorunu
c) Boğazlar sorunu a) Yalnız I b) Yalnız II
d) Borçlar sorunu c) Yalnız III d) I, III
e) Yabancı okullar sorunu e) II, III
HATAY SORUNU Lozan anlaşması ile nüfus mübadelesi ve tazminat sornları çözülmüştür.
Lozan Anlaşması’nda Ege Adaları silahsızlandırılmak koşuluyla Yunanistan’a
v Fransa’nın Suriye ve Lübnan üzerindeki manda yönetimini kaldırması
bırakıldığı halde bu sorun halen gündemdedir.
Hatay’ın Suriye egemenliğine geçmesi olasılığını ortaya çıkardı.
(Cevap D)
v Milletler Cemiyeti’nin gözetiminde yapılan halk oylaması sonucu Hatay
Devleti kuruldu.
v Hatay Meclisi Türkiye Cumhuriyetine katılma kararı aldı. 1939’da
8
28. I. Köy enstitüsü Türkiye’nin dış politikasıyla ilgili olarak
aşağıdakilerden hangisi 1931-1939 döneminde
II. Halk evleri meydana gelmemiştir?
a) Balkan Antantı’nın kurulması
III. Millet Mektepleri b) Milletler Cemiyeti’ne girilmesi
c) Yabancı okullar sorunu
Yukarıdakilerden hangileri Atatürk döneminde d) Boğazlar komisyonunun kaldırılması
kurulmuştur? e) Sadabat Paktı’nın kurulması
a) Yalnız I b) Yalnız II
Balkan Antantı’nın 1934’de, Milletler Cemiyetine giriş
c) Yalnız III d) I, II
1932’de, Boğazlar Komisyonunun kaldırılması Montrö ile
e) II,III
1936’da, Sadabat Paktı 1937’de, Yabancı okullar sorunu ise
(Cevap E) 1924 tarihlerinde gerçekleşmiştir.
ÇIKMIŞ SORU (Cevap C)
I. Halkevleri
II. Millet Mektepleri
30. Misak-ı Milli’de alınan “Türkiye’deki azınlıklara komşu
memleketlerdeki türklere verilen haklar kadar hak
III. Köy Enstitüleri
verilecektir” kararı ile ne yapılmak istenmiştir?
a) Azınlıklara hak vermede eşitlik temel alınmıştır
Yukarıdakilerden hangileri Atatürk döneminde
b) İtilaf devletleri ile iyi ilişkiler kurulmak istenmiştir
kurulmuştur? (2001 KMS)
c) Azınlıklara daha çok hak verilmiştir.
a) I b) II d) Azınlıkların göç etmesi istenmiştir.
c) III d) I-II e) Yabancı memleketlerdeki türklerin yönetime katılması amaçlanmıştır.
e) I-II-III
Misak-ı Milli’de (28 Ocak 1920), “İtilaf Devletleri ile düşmanları ve bazı ortakları
Halk evleri → 1932’de kurulmuştur.
arasında kararlaştırılmış olan anlaşma esasları dairesinde azınlıkların hakları
komşu memlekelerdeki müslüman halkın aynı haktan yararlanması şartıyla
Millet Mektepleri → 1928’de açılmıştır.
tarafımızdan kabul ve temin edilecektir” kararı hükme bağlanmaştır.
Köy Enstitüleri → 1949’da kurulmuştur. (Cevap A)
Köy Enstitüleri Atatürk döneminde açılmamıştır.
31. I. Altyapı hizmetlerinin yetersizliği
(Cevap D)
II. Çevre Kirliliği
29. Türkiye 1932 yılında aşağıdakilerden hangisine üye
olmuştur?
III. Alışveriş merkezlerinin azlığı
a) Birleşmiş Milletler b) Milletler Cemiyeti
c) Lahey Adalet Divanı d) Balkan Antantı
Yukarıdakilerden hangisi Türkiye’de büyük şehirlerin
e) Sadabat Paktı
önemli sorunları arasında yer alır?
1932’de Türkiye Cumhuriyeti Milletler Cemiyeti’ne üye oldu. Milletler a) Yalnız I b) Yalnız II
Cemiyeti’ne giriş Türkiye’nin dış politikasında yeni bir dönem açmıştır. c) Yalnız III d) I, II
e) II, III
Birleşmiş Milletler’e üyeliğimiz 24 Ekim 1945
Kentsel Yerleşme
Lahey Adalet Divanı’na üyeliğimiz 1945
Kentleşme oranının en yüksek olduğu bölge Marmara Bölgesi’dir.
Balkan Antantı’na üyeliğimiz 9 Şubat 1934
Kentleşme oranı en az Karadeniz Bölgesi’nde görülür.
Sadabat Paktı’na üyeliğimiz 9 Temmuz 1937 Şehirlerin Sorunları
(Cevap B) • Gece kondulaşma
• Düzensiz yapılaşma
• Hava kirliliği
• Sosyal ve kültürel gelişimin sağlanamaması
• Yeşil ve açık alanların yetersizliği
BENZER SORU • Çevre kirliliği
(Cevap D) 45°-26°=19°
19°.4=76 dk (2 meridyen arasında 4 dk lık zaman farkı vardır.)
(Cevap D)
BENZER SORU 35. Aşağıdakilerin hangisi Ege Bölgesi’nde delta ovalarının
2 ortak özelliği değildir?
Aşağıdakilerden hangisi plansız şehirleşmenin
a) Kıyıda büyük göllerin oluşması
sonuçlarından değildir?
b) Tarımsal etkinlerin yoğunlaştığı alanların olması
a) Gecekondu bölgelerinin oluşması
c) Endüstri bitkilerinin daha fazla yetişmesi
b) Alt yapı hizmetlerinin yetersiz olması
d) Önemli turizm merkezlerinin bulunması
c) Çevre kirliliğinin artması
e) Yerleşimin yoğun olması
d) Konut ihtiyacının artması
(Cevap A)
e) Sanayi kuruluşlarının şehir içinde kalması
(Cevap D)
36. Türkiye’de pamuk ve tütün üretiminin ikisinde de en büyük
paya sahip olan bölge aşağıdakilerden hangisidir?
32. Türkiye’de konutlarda yapı malzemesi olarak kullanılan
taşlar konutların bulunduğu çevrenin jeolojik yapısına a) Doğu Anadolu Bölgesi
bağlıdır. b) Güney Doğu Anadolu Bölgesi
c) Akdeniz Bölgesi
Buna göre; Ürgüp, Avanos, Nevşehir konutlarında yapı d) Ege Bölgesi
malzemesi aşağıdakilerden hangisinin en çok kullanılması e) Karadeniz Bölgesi
beklenir?
Tütün ve pamuk, Türkiye’de en çok Ege bölgesinde yetiştirilmektedir.
a) Kalker b) Kum taşı
c) Volkan tüfü d) Jips
e) Granit
EGE BÖLGESİ TARIM ÜRÜNLERİ
Ürün Türkiye %’si En Çok Yetiştiği Yer
Türkiye’de konutlarda yapı malzemesi olarak kullanılan taşlar konutların Sığla Yağı % 100 Marmaris
İncir % 82 Aydın - Nazilli
bulunduğu çevrenin jeolojik yapısına bağlı olarak gelişir. Buna göre;
Haşhaş % 65 Uşak, Afyon, Kütahya
Zeytin % 60 Edremit, Ayvalık
Nevşehir - Ürgüp çevresinde yer alan volkanik tüf alanında yapı malzemesi
Tütün % 55 İzmir, Manisa
olarak volkanik tüf kullanılır. İç ve Güneydoğu Anadolu kırsal kesiminde kerpiç; Üzüm % 39 Manisa
Pamuk % 38 Gediz ve Menderes Ovaları
Doğu Anadolu ve Akdeniz kırsal kesiminde taş; Karadeniz kırsal kesiminde
Anason % 35 İzmir - Çeşme
ahşap en yaygın yapı malzemesidir. Susam % 23 Afyon, İzmir, Denizli
Ş.pancarı % 11 İç Kesimler
(Cevap C) Turunçgiller % 10 Muğla, İzmir, Aydın
Buğday % 8 Afyon, Kütahya
33. Coğrafi konumları göz önüne alındığında aşağıdaki
(Cevap D)
bölümlerin hangisinde en sıcak ay ile en soğuk ay
arasındaki farkın en fazla olması beklenir?
a) Orta Karadeniz Bölümü
37. Ege bölgesinin kıyı kesimi ile iç kesiminde ürünler benzerlik
b) Kıyı Ege Bölümü
gösterirken Doğu Karadeniz bölümünde kıyı kesiminde
c) Güney Marmara Bölümü
yetişen bir çok ürün 75-100km içeride rastlanmaz.
d) Antalya Bölümü
e) Yukarı Murat Van Bölümü
Ege ve Doğu Karadeniz bölgeleri arasında görülen bu
(Cevap E) farkın temel nedeni nedir?
a) Dağların uzanışı
34. Türkiye’nin en doğu ucu ile en batı ucu arasında 76 dk.
b) Tarımsal nüfus yoğunluğu
zaman farkı olması hangisiyle açıklanır?
c) Deniz akıntıları
a) Asya ve Avrupa kıtalarında toprağının olması
d) Hakim rüzgar yönü
b) Yüzey şekillerinin engebeli olması
e) Toprak türü
c) Başlangıç meridyenin doğusunda olması
Karadeniz Bölgesi’nde dağlar kıyıya paralel uzanır. Bunun
d) Geçen meridyen sayısıyla
sonucu olarak;
e) Kuzey Yarım kürede olmasıyla
Ÿ Falezli kıyı tipi oluşmuştur.
Türkiye 26°-45° doğu meridyenleri arasındadır. Bunun sonucu olarak en doğu
Ÿ Kıyı kesimler ile iç kesimler arasında ulaşım zorlukları
ile en batısı arasında 76 dakikalık zaman farkı vardir.
görülmektedir.
10
Ÿ Kuzeye bakan yamaçlarda yamaç yağışları artmıştır. III. Üretimin en fazla olduğu yıl
Ÿ Kıyı kesim ve iç kesim arasında önemli iklim farklılıkları
vardır. Grafiğe göre; aşağıdakilerken hangisine ulaşılamaz?
Ÿ Doğal liman özelliğine sahip olan girintiler sınırlı kalmıştır. a) Yalnız I b) Yalnız II
c) Yalnız III d) I,II
Ege Bölgesi’nde dağlar kıyıya dik uzanır. Bunun sonucu olarak;
e) I,II,III
Ÿ Ulaşım kolaylığı sağlanmıştır.
Ÿ Kıyıların girintili çıkıntılı olması sağlanmış doğal liman sayısı Grafikte verilen bilgilerden ‘üretimde en büyük paya sahip olan balık cinsini’
artmıştır. çıkartamayız.
Ÿ Nüfus kıyı ovalarında toplanmıştır. (Cevap A)
Ÿ Akdeniz ikliminin iç kısımlara kadar girmesi sağlanmıştır.
41. Geçtikleri yerlerin endüstrileşme ve kentleşme durumları
Bu da kıyıdan 100-150 km içeride turunçgil ve zeytinin
göz önüne alındığında aşağıdaki akarsulardan hangisinin
yetişmesini sağlamıştır. daha az kirlenmesi beklenir?
Ÿ Akarsu ağızlarında delta ovaları oluşmuştur.
a) Ergene b) Zap
(Cevap A) c) Büyük Menderes d) Gediz
e) Porsuk
38. I. Nüfus yoğunluğu
Büyük Menderes → Ege Bölgesi’nde
II. Yer şekilleri
Ergene → Marmara Bölgesi’nde
III. Denize uzaklık
Zap → Doğu Anadolu
Türkiye’de tarım ürünü çeşitliliğinde yukarıdakilerden Gediz → Ege Bölgesi
hangileri etkilidir?
Porsuk → Marmara Bölgesi (Sakarya)
a) Yalnız I b) Yalnız II
(Cevap B)
c) Yalnız III d) I, II
e) II-III
42. I. Dış pazara rekabet gücü yüksek ürünler sunulması
(Cevap E)
II. Dış satım için yeni pazarlar bulunması
39. Türkiye’de geçimini geleneksel yöntemlerle yapılan
hayvancılıktan sağlandığı ve küçükbaş hayvancılığın
III. Endüstri ürünleri dış alımı arttırılması
yaygın olduğu iki yörenin aşağıdakilerden hangisi
bakımından benzer olduğu beklenir?
Dış ticaret açığını kapatmak için yukarıdakilerden hangisi
a) Hakim rüzgar yönü b) Nüfus sıklığı
yapılmaz?
c) Akarsu ağı d) Doğal bitki örtüsü
a) Yalnız I b) Yalnız III
e) Tarım ürünleri
c) I, II d) I, III
(Cevap D)
e) II, III
40. 1988-1998 yıllarında Türkiye’de tatlı su balıkçılığı üretimi (Cevap B)
aşağıdaki grafikte belrtilmiştir.
43. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’de bulunan iki kentten
birinin endüstri bakımından diğerinden daha fazla gelişmiş
olduğunu gösteren en büyük kanıttır?
a) Eğitim seviyesinin yüksek olması
b) Ulaşım olanaklarının çeşitli olması
c) Enerji tüketiminin fazla olması
d) Yer altı ve yer üstü kaynaklarının çeşitli olması
e) Nüfus yoğunluğunun fazla olması
(Cevap C)
44. Türkiye’de hava yoluyla gelen turist sayısının, deniz ve
kara yoluyla gelen turist sayısından iki kat fazla olması
I. Üretimde en büyük paya sahip olan balık cinsi
bu ulaşım yollarının özellikle aşağıdakilerden hangisi
bakımından farklı oluşu ile açıklanabilir?
II. Üretimin yıllar arası değişimi
a) Ulaşım araçlarının taşıma kapasitesi
11
b) Yolculuk süresi
yetkisi TBMM’ye aittir. Ancak TBMM tatildeyken veya
c) Çalışan personel sayısı
ara vermedeyken ülkenin ani silahlı saldırıya uğraması
d) Yolculuk içi ödenen para
durumunda silahlı kuvvetlerin kullanılmasına derhal kara
e) Ulaşılabilinen merkez sayısı
verilmesi kaçınılmaz olabilir.
(Cevap B)
Bu gibi durumda kararı hangi merci verir?
45. Aşağıdaki alanlardan hangisi Marmara Bölgesi’nin Türkiye
a) TBMM Başkanı b) Cumhurbaşkanı
ekonomisine katkısı en azdır?
c) Başbakan d) Bakanlar Kurulu
a) Besin Endüstrisi
e) Genel Kurmay Başkanı
b) Hidroelektirik enerji üretimi
c) Seramik endüstrisi « TBMM’nin yetkilerinden olan savaş ilanı ve silahlı kuvvet kullanılmasına
d) Bankacılık hizmeti izin verilmesi yetkilerinin, bir TBMM kararı ile kullanılması gerekir. Silahlı
e) Turizm kuvvet kullanılmasına derhal karar verilmesinin kaçınılmaz olduğu durumlarda
Cumhurbaşkanı da, silah kullanılmasına karar verebilir.
Marmara Bölgesi’nde bulunan akarsuların eğimi az olduğundan hidroelektrik
(Cevap B)
enerji üretimi bakımından fakirdir.
(Cevap B) 51. 1982 anayasasına göre bir kimsenin belediye başkanı
adayı olup olmadığı konusundaki itirazları inceleyip kesin
46. Aşağıdakilerden hangisi Güney Doğu Anadolu Bölgesinin
olarak karara bağlayan merci aşağıdakilerden hangisidir?
özelliklerinden değildir?
a) Vali
a) Ham petrolün tamamına yakınının üretildiği yerdir.
b) Danıştay
b) Yükseltisi kuzeyden güneye doğru azalır.
c) Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM)
c) Nüfus bölge içinde düzenli dağılmıştır.
d) Yüksek Seçim Kurulu (YSK)
d) Tarımda sulamaya gereksinim olması
e) Devlet Denetleme Kurumu (DDK)
e) Orman örtüsünün en az olduğu bölgedir.
(Cevap D)
(Cevap C)
52. 1982 anayasasına göre açık olan bakanlıklarla izinli veya
47. Yukarıda Türkiye demir yolları ağı haritası verilmiştir. Bu
özürlü bakanlara aşağıdakilerin hangisi geçici olarak
haritadan çıkarılamayacak sonuç hangisidir?
vekalet eder?
a) Demiryolları tüm komşu ülke sınırlarına kadar ulaşmaktadır.
a) TBMM Başkan Vekili
b) Akdeniz bölgesindeki demiryolları Batı Karadeniz demiryollarından daha sıktır.
b) Bakanlık Müsteşarı
c) Büyük limanlar çoğuna demiryolu bağlantısı vardır.
c) Başbakanlık Müsteşarı
d) Doğu Anadolu Bölgesinde demiryolları Doğu-Batı yönünde uzanır.
d) Cumhurbaşkanı Genel Sekreteri
e) Menteşe-Tekke yörelerine demiryolu ulaşımı yoktur.
e) Bakanlardan biri
(Cevap A)
(Cevap E)
48. Cinsiyet yaş grafiğinden hangisine ulaşılamaz?
53. Türkiye’nin taraf olduğu Milletlerarası Sözleşme
a) Toplam nüfusa çerçevesinde aşağıdakilerden hangisi zorunlu yargı
b) Nüfusun fazla olduğu yaş grubuna yetkisini kabul etmiştir?
c) Kadın nüfusunun erkek nüfusunun farkına
a) Avrupa Topluluğu Adalet Divanı
d) Onbeş yaşın altındaki nüfusun toplam payına
b) Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı
e) Nüfus yoğunluğuna
c) Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi
(Cevap E) d) Birleşmiş Milletler Adalet Divanı
e) Avrupa Parlamentosu
49. Ara seçim ne demektir?
(Cevap C)
a) TBMM’nin seçim dönemi dolmadan kendi seçimlerinin yenilenmesine karar
verilmesi halinde yapılan seçim 54. Aşağıdakilerden hangisi türk parlamenter sisteminin
b) İki genel seçim arasında boşalan milletvekillikleri için yapılan seçimdir özelliklerinden birisidir?
c) İki milletvekili genel seçimi arasında yapılan yerel seçim
a) Cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesi
d) Savaş hali nedeniyle bir yıl geriye bırakılan milletvekili seçimidir.
b) Yürütmenin yasama organını istediği zaman feshedebilmesi
e) Cumhurbaşkanı TBMM seçimlerinin yenilenmesine karar verilmesi halinde
c) Parlamentonun iki meclisli olması
yapılan seçimdir.
d) Cumhurbaşkanının bütün işlerinin yargı denetimine tabi olması
(Cevap B)
e) Hükümetin parlamentoya karşı sorumlu olması
50. 1982 anayasasına göre savaş hali ilanına ve Türk Silahlı (Cevap E)
Kuvvetlerinin yabancı ülkelere gönderilmesine izin verme
12
yüksektir.
55. 1982 anayasasına göre savaş, seferberlik, sıkıyönetim
d) Çocuk ölümlerinin sebebi, yetersiz beslenme ve ilaç eksikliğidir.
ve olağan üstü hallerde milletlerarası hukuktan doğan
e) Çocuklarda ölüme yol açan hastalıklar arasında en önemlisi çiçek hastalığıdır.
yükümlülükler ihlal edilmemek kaydıyla aşağıdaki
temel hak ve hürriyetlerden hangisinin kullanılması
Çiçek hastalığı salgınları dünyada binlerce yıl boyunca sürmüştür, Ancak tüm
durdurulamaz?
dünyada uygulanan basarili aşı kampanyaları sayesinde hastalık yeryüzünden
a) Yerleşme ve seyahat hürriyeti
silinmiştir. Amerika’da en son çiçek vakası 1949 yılında görülmüştür.
b) Haberleşme hürriyeti
Dünyadaki son vaka ise 1977 yılında Somali’de görülmüştür. Tüm bu aşı
c) Vicdan hürriyeti
kampanyalarının başarısı ve hastalığın artık görülmemesi nedeni ile dünyada
d) Basın hürriyeti
çiçek aşisı uygulanması durdurulmuştur. Ülkemizde ise 1976 yılından itibaren
e) Dernek kurma hürriyeti
çiçek aşısı uygulaması yapılmamaktadır.
(Cevap C)
(Cevap E)
56. 1982 anayasasına göre aşağıdakilerden hangisi
Cumhurbaşkanı’nın yetkilerinden değildir?
a) Kanun değişikliklerini gerek gördüğünde halk oyuna sunma
b) Anayasa mahkemesine iptal davası açma
c) Üniversitelere rektörleri seçmek
d) Yabancı devletlere Türkiye devletinin temsilcilerini göndermek
e) Devlet Denetleme Kurulu başkanını ve üyelerini atamak
(Cevap A)
57. Dilekçe hakkı ile ifade edilen aşağıdakilerden hangisidir?
a) Vatandaşların kendileriyle ilgili dilek ve şikayetleri hakkında yetkili makamlara
ve TBMM’ye yazı ile başvurma hakkıdır.
b)
c)
d)
e)
(Cevap A)
58. Türkiye’nin coğrafi bölgeleri sosyal, ekonomik açıdan
gelişmişlik düzeyine göre en üstte hangi bölge yer alır?
a) Karadeniz Bölgesi
b) Doğu Anadolu Bölgesi
c) Güney Doğu Anadolu Bölgesi
d) Marmara Bölgesi
e) İç Anadolu Bölgesi
(Cevap D)
59. Türkiye’de görülen gecekondulaşma ile ilgili
aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
a) Ülkenin gelişmişlik düzeyinin istenen seviyeye gelip gelmediğinin göstergesi
b) Köyden kente göç edenlerin barınma sorunlarını kendi imkanlarıyla çözmesinin
bir sonucu
c) Büyük kentlerin belli bir bölgede yoğunlaştığı için, altyapı hizmetlerinin bunlara
ulaştırılması kolay olmaktadır.
d) Neden olduğu çarpık kentleşme sonucunda çevre kirliliğini yarattığı faktörler
arasında yer alır.
e) Kentleşme üzerinde yeterli denetim olmaması nedeniyle büyük rant
sağlanmakta
(Cevap C)
60. Dünyadaki çocuk ölümleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi
yanlıştır?
a) Dünyadaki en çok çocuk ölümleri 0-5 yaş arasında görülmektedir.
b) Çocuk ölümünün en çok olduğu yer Afrika, en düşük olduğu yer
İskandinavya’dır.
c) Gelişmekte olan ülkeler arasında yer alan Türkiye, çocuk ölümü oranı
Yorum Gönder