COĞRAFİ KONUM

1. Paraleller:
Ekvatora ve birbirlerine paralel olan ve birer derece aralıklarla geçen dairelere “Paralel daireleri”
denir. Paralel  dairelerinin  başlangıç  yeri  olan  ekvator,  sıfır  numaralı  paralel  dairesini  oluşturur.
Ekvator, dünyayı kuzey ve güney olmak üzere iki eşit yarı küreye ayırır.
*
2. Meridyenler:
Birer derece aralıklarla geçen ve kutup noktalarını birleştiren yarım çembere “meridyen” denir.
Londra’daki Greenwich gözlemevinden geçen meridyen, başlangıç olarak benimsenmiştir.
*
3. Enlemler:
Ekvatora olan uzaklığının açı olarak değeridir.
*
4. Boylam:
Başlangıç meridyenine olan uzaklığının açı olarak değeridir.







Paralel Özellikleri                                                                                                                                Meridyen Özellikleri
                                                                                                                                                                                                   1.  Başlangıç meridyeninin  180 doğusunda,  180
                                                                                                                                                   de  batısında  olmak  üzere,  toplam                                                                                                           360  meridyen
1.  Ekvator’un                                                                                                 90  kuzeyinde,  90  da  güneyinde
                                                                                                                                                   vardır.
olmak üzere, toplam 180 paralel bulunur.
                                                                                                                                                   2.                                              Başlangıç                                                   meridyeni,                         Đngiltere’nin
                                                   2.  Başlangıç   ve   en   büyük   paralel   dairesi
                                                                                                                                                                                                   başkentindeki   Greenwich   istasyonundan   geçen
“Ekvator”dur.
                                                                                                                                                   meridyendir.
                                                   3.  Ekvator’dan   kutuplara   gidildikçe   paralel
                                                                                                                                                   3.  Bütün meridyenlerin boyları eşittir.
boyları kısalır; paralel numaraları büyür.
                                                                                                                                                                                                   4.  Đki meridyen arası zaman farkı 4 dakikadır.
4.  Đki paralel arası uzaklık 111 km’dir.
                                                                                                                                                                                                   5.  Meridyenler arası mesafe ekvatorda  111 km,
                                                                                                                                                   kutuplara doğru gidildikçe bu mesafe daralır.
Enlem Etkileri                                                                                                                                     Boylam Etkileri
                                                   Enlem; iklimi, güneş ışınlarının düşme açısını,
                                                   sıcaklık dağılışını, denizlerin tuzluluk oranlarını, gece
                                                                                                                                                                                                   Boylamın  Dünya  üzerindeki  en  belirgin  etkisi,
                                                   ile gündüz arasındaki zaman farkını, kalıcı kar sınırı
                                                                                                                                                                                                   yerel  saat  farklarını  oluşturmaktır:  Yerel  saatleri,
                                                   yükseltisini, yerleşme ve tarım faaliyetlerinin sınırını,
                                                                                                                                                                                                   bulunduğu saat dilimini ve başlangıç meridyeni - tarih
                                                   bitki  örtüsü  çeşitliliğini,  toprak  çeşidini,  akarsu
                                                                                                                                                   değiştirme çizgisi arası zaman farkı etkiler.
                                                   rejimlerini,  tarım  ürünleri   çeşitliliğini,   yerleşme
biçimini, hayvanların dağılışını, vs. etkiler.
*
21 Haziran (Yaz Gündönümü)                         23 Eylül - 21 Mart (Ekinoks)                                21 Aralık (Kış Gündönümü)
                                                                                                                                                   • Güneş ışınları, öğlen vakti
                                                                                                               Ekvator’a dik düşer.
•                                                  Güneş ışınları, öğle vakti                                                                      • Bahar başlangıcıdır. (21 Mart                 •                                                           Güneş ışınları, öğle vakti
                                                   Yengeç dönencesine dik düşer.                                                                   ilkbahar, 23 Eylül sonbahar).                   Oğlak dönencesine dik düşer.
•                                                  Yaz başlangıcıdır. (Kuzey                                                                       • Bütün yerlerde gece - gündüz                  •                                                           Kış başlangıcıdır. (Kuzey
Yarım).                                                                                                        süreleri eşittir.                                                                   Yarım).
•                                                  Kuzeyde kısa gölge boyu ve                                                                      • Aynı boylam üzerinde güneş                    •                                                           Kuzeyde uzun gölge boyu ve
                                                   en uzun gündüz - en kısa geceler                            aynı anda doğar - batar.                                                                                                                        en kısa gündüz - en uzun geceler
oluşur.                                                                                                                                            • 21 Mart - 23 Eylül arası                      oluşur.
•                                                  Güneyde tam tersidir.                                                                           gündüzler gecelerden daha uzun;                 •                                                           Güneyde tam tersidir.
23 Eylül - 21 Mart arası geceler
gündüzlerden daha uzundur.