Türkiye’nin Özel Konumun Getirdiği Sonuçları

Türkiye’nin Özel Konumun Getirdiği Sonuçları:
• Jeopolitik konumu ve Jeostratejik özellikleri,
• Đklim özellikleri,
• Ekonomik faaliyetleri,
• Bitki örtüsü,
• Tarım ürünleri,
• Toprak tipleri,
• Ulaşım,
• Yer şekilleri,
• Hayvan türleri.
3







Bulunduğu Enlemlerin - Boylamların Türkiye Üzerindeki Etkileri (Matematik Konumu)
A. Yengeç Dönence Kuzeyinde Olduğu Đçin;                                                                                                                                                                              B. Orta Kuşakta Olduğu Đçin;
                                                                                                             1.  Kuzeyden  esen  rüzgârlar  soğuk,  güneyden                                                          1. Cephesel yağışlar görülür. (Kış mevsimi)
esen rüzgârlar sıcak karakterlidir.                                                                                                                                                                                                                                 2. Örtü buzullara rastlanmaz. (Yüksek dağlarda var)
2.  Güneş ışınları hiçbir zaman dik gelmez.                                                                                                                                                                           3. Batı rüzgârlarının etkisi altındadır.
3.  Gölge boyları hiçbir zaman sıfır olmaz.                                                                                                                                                                           4. Dört mevsim belirgin olarak yaşanır.
                                                                                                             4.  Gölge yönleri yıl boyunca kuzeye doğru.                                                              5. Sürekli sıcak - soğuk iklimler görülmez.
5.  Bakı yönü yıl boyunca güney yamaçlar.                                                                                                                                                                             6. Sıcaklık değişimi yıl içinde fazladır.
C. 360 - 420 Kuzey Enlemleri Arasında Đken;                                                                                                                                                                                                                         D. Kuzey Yarım Küre’de (Güney’den Kuzeye Gidiş);
1.  Akdeniz iklimi etkisi altındadır.                                                                                                                                                                                 1. Güneş ışınlarının geliş açısı küçülür.
2.  Maki bitki örtüsü görülür.                                                                                                                                                                                        2. Sıcaklık - Sıcaklık ortalamaları azalır.
3.  Fiyord - skayer kıyı tipleri görünmez.                                                                                                                                                                                                                          3. Tarım ürünlerinin olgunlaşma süreleri uzar.
4.                                                                                                           666 km kuzey - güney mesafe vardır.                                                                      4. Deniz sıcaklıkları                                                                               - tuzlulukları   - buharlaşmaları
azalır. Deniz turizmi de kısalır.
5. Çizgisel hız azalır.
6. Güneşin doğuş - batış (alacakaranlık - şafak) artar.
7. Meridyen aralıkları daralır.
8. Gece - gündüz süre farkı artar.
9. Yer çekimi artar. (Basık olmasından ötürü).
E. 260 - 450 Boylamların Etkileri;
1.  En doğu ile batı arasındaki zaman farkı; 4 * 19 = 76 dakikadır. Yani 1 saat 16 dakika.
2.  Ulusal saati, başlangıç saat diliminin yerel saatinden ileridir. (Güneş doğudan doğar, batıdan batar.)
3.                                                                                                           2. ve 3. Doğu Saat dilimlerini kullanır. Kış mevsiminde, 300 (Đzmit) 2. Saat dilimine göre yapılırken;
Yaz mevsiminde, 450 (Iğdır) 3. Saat dilimine göre yapılır. Yaz saati, Đleri Saat Uygulaması denir.
**
1                                                                                                            Çizgisel hız                                                                                             1                                             Sıcaklık ortalaması (Yükseltiden ötürü)
2                                                                                                            Meridyen aralıkları                                                                                      2                                             Kış ılıklığı
3                                                                                                            Sıcaklık ortalaması                                                                                      3                                             Nüfus miktarı
4                                                                                                            Paralel uzunlukları                                                                                      4                                             Sanayileşme
5                                                                                                            Kalıcı kar alt sınır; orman-tarım üst sınır                                                              5                                             Tarımda makineleşme
6                                                                                                            Deniz suyu tuzluluğu
7                                                                                                            Deniz suyu sıcaklığı
1                                                                                                            Yer çekimi                                                                                               1                                             Yükselti ortalaması
2                                                                                                            Gece - gündüz süre farkı                                                                                 2                                             Karasallık şiddeti
3                                                                                                            Alacakaranlık süresi                                                                                     3                                             Karlı - donlu gün sayısı
4                                                                                                            Gölge boyları                                                                                            4                                             Tarım ürünlerinin olgunlaşma süresi
5                                                                                                            Denizdeki oksijen oranı
*
NOT:
• Türkiye’de dört mevsimin belirgin olarak yaşanması “Matematik Konum”un; aynı anda dört
mevsimin yaşanması da “Özel Konum”un sonucudur.
• Türkiye’de  kısa  mesafelerde  sıcaklık  değişiminin  fazla  olması;  yükselti  farklılığı  ve  bakı
(güney yamaçlarının kuzeye göre sıcak olması) sonucudur.
• Yıl içinde sıcaklık değişiminin fazla olması “Matematik Konum” sonucudur.
• 21 Haziran:  “en uzun gündüz  - en kısa gece yaşanır. Güneyden kuzeye gidişlerde gündüz
süresi uzar, gece süresi kısalır. Bu tarihten sonra gündüzler kısalmaya başlar.” (Yaz)
• 23 Eylül: “Sonbahar - gece gündüz süreleri eşittir.”
• 21 Aralık: “en uzun gece - en kısa gündüz yaşanır. Güneyden kuzeye gidişlerde gündüz süresi
kısalır, gece süresi artar. Bu tarihe kadar kısalan günler, bu tarihten sonra uzamaya geçer.” (Kış)
• 21 Mart: “Đlkbahar - gece gündüz süreleri eşittir.”
• Türkiye’de  Đklim  özellikleri,  bitki  örtüsü,  tarım  ürünleri  ve  ekonomik  faaliyetler;  hem
matematik konumundan, hem de yüzey şekillerinden etkilenirler.
• Güneşin doğuş - batış süreleri aynı değildir. (Gündüz süresine bağlıdır.)