HAVZA GENELGESİ (28 MAYIS 1919)

• Milli bilinci uyandırmak,                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                             • Aralıksız olarak miting ve protestolar düzenlenmelidir.
• Kurtuluş Savaşı’nı halka mal etmek,                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                          • Büyük  devletlerin  temsilciliklerine  ve  Đstanbul  Hükümeti’ne  uyarı
• Đşgallere                                                                                                                                                                                                                  karşı              protestolarla                  halkı                                                  telgrafları çekmek,
kaynaştırmak,                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                  • Şiddet yoluna başvurmadan halkın sesini her fırsatta duyurmak,
                                                                                                                        • Đzmir’in  işgalini  protesto  etmek  ve  işgale                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                      • Gösteriler  sırasında  azınlıklara  karşı  saldırılar  ve  düşmanlıklar  ise
                                                                                                                        duyulan   tepki,   Hıristiyan   halka   saldırıya                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                      yapılmamalıdır.  (Özellikle Hıristiyan ahaline)  (Amaç, Mondros’un  7.
dönüştürülmemelidir.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                    Maddesindeki işgallerin genişletilmesini önlemektir.)
Etkileri
• 30 Mayıs 1919’da Havza’da Mustafa Kemal’in katılımıyla ilk miting düzenlendi. Ardından her yere yayıldı.
• Đngilizler,  Đstanbul  Hükümeti’ne  baskı  yaparak,                                                                   8  Haziran’da  Mustafa  Kemal’i  Harbiye  Nezareti  aracılığıyla  geri
çağırmıştır. Mustafa Kemal, işi haberleşmeye dökerek zaman kazanıp faaliyetlerine devam ettirmiştir. (Amacı, elindeki
hak ve yetkileri daha uzun sürede kullanabilme isteğidir.)
• Mustafa Kemal’in 9. Ordu Müfettişliği ile yayınladığı, Kurtuluş Mücadelesi’nin ilk genelgesidir.
*
AMASYA TAMĐMĐ (GENELGESĐ) (22 HAZĐRAN 1919)
Havza’dan  Amasya’ya  geçiş  esnasında  Đzmir’in  işgali  ve  katliamları  sürüyordu.  Buradaki
Amasya’ya Gelişi                                                                                                        çalışmaların  ağırlık  noktası,  düşmanı  yurttan  kovmanın  milli  bir gücün  oluşmasıyla  mümkün
olacağını her yana duyurmak ve gereken hazırlıkları yapmaktır.
Türk milletine çağrı niteliği taşır.   Genelgeyi bazı komutanlarının da imzalamasıyla mücadele
kişisellikten çıkıp millete geçmiştir. Milli Mücadele’nin ilk programıdır. Osmanlı Hükümeti’nin
Önemi
tanınmaması,  milli  egemenlik  ilkesinden  bahsedilmesi,  yeni  bir  hükümetin  kurulacağının
açıklanması, bu genelgeye ihtilalci bir nitelik kazandırdı.
Đmzalayanlar                                                                                                            Mustafa Kemal, Refet Bele, Rauf Orbay, Ali Fuat Cebesoy, Kazım Karabekir, Cemal Paşa.
Yayımlanış Amacı                                                                                                        Amasya Genelge Đçeriği
• Vatanın  bütünlüğü,  milletin  bağımsızlığı  tehlikededir:                                                            (Milli  mücadelenin  gerekçesi
belirtilmiştir, ülkenin içinde olduğu durum açıklanmıştır.)
• Đstanbul Hükümeti, üstüne düşen sorumluluğu yerine getirememektedir. Bu durum milleti
yok göstermektedir: (Đstanbul Hükümeti’ne tepkidir, halk ona güvenmemelidir. Gerekçedir.)
• Milletin bağımsızlığı, yine milletin azmi ve kararı kurtaracaktır: (Kurtuluş Mücadelesinin
yöntemi belirtilmiştir. Ulus egemenliğine geçiş yolu açıldı. Kurtarıcının padişah, halife, manda ve
himaye olgularından biri olamayacağı ortaya konmuştur.)
• Milletin haklarını dile getirebilmek için, her türlü etki ve denetimden uzak, milli bir heyet
• Milli                                                                                                                 bütünlüğü                                                                                                               oluşturulmalıdır:                                                                                                                                                                       (Milli   mücadele  kurumsallaştırılmak   isteniyor.   Temsilciler  Kurulunun
sağlama isteği,                                                                                                                                                                                                                                 kurulmasının temeli atıldı.)
• Bilinçlenmeyi    ve                                                                                                                                                                                                                                                                                                                 • Anadolu’nun  her  bakımdan  en  güvenli  yeri  durumundaki  Sivas’ta  milli  bir  kongre
tepkileri                                                                                                                                                                                                                    sürekli            toplanacaktır:                                                                                                                                                                          (Milli  kongrenin  toplanması  ile  birlik  ve  beraberliğin  sağlanması  isteniyor.
kılma düşüncesi,                                                                                                                                                                                                                                                               Mücadelenin merkezi yapıya kavuşturulması isteniyor)
• Mücadeleyi                                                                                                                                                                                                                 bir                                                                                                      • Sivas’ta  kongre  için  bütün  illerin  her  sancağından,  halkın  güvenini  kazanmış  üçer
programa                                                                                                                                                                                                                     göre                                                                                                     delegenin  mümkün  olan  en  kısa  zamanda  yola  çıkarılması  gerekmektedir:  (Milli  birliğin
yürütmek.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                             sağlanması için kararların halkın istekleri doğrultusunda alınması sağlanmaya çalışılır. Ulusal
Egemenlik ilkesi gündeme getirilmiştir.)
• Sivas Kongresi’ne katılacak temsilciler Müdafaa-i Hukuk ve Redd-i Đlhak cemiyetleri ile
belediyelerce seçilecektir: (Bu kararla halkın iradesini ön plana çıkarma isteği hedeflenir.)
• Doğu illeri adına 10 Temmuz’da Erzurum merkezli bir kongre toplanacak. Diğer illerinden
çağrılan delegeler Sivas’a varabilirlerse Erzurum kongre’nin delegeleri de Sivas’ta yapılacak
genel kongreye katılmaya çalışacaktır.
• Askeri  ve  milli  örgütlenmeler  hiçbir  şekilde  dağıtılmayacak  ve  görev  başkalarına
bırakılmayacak: (Bu kararla Mondros’daki hükme karşı çıkılmıştır.)
Etkileri
• Bu genelge, milletin duygularını dile getirmekte ve ulus iradesine dayalı yeni bir düzeni öngörmektedir.
• Genelge ile Kurtuluş Savaşı’nın gerekçesi, amacı ve yöntemi belirtilmiştir.
• Temsil Heyeti’nin temeli atılmıştır. Yeni bir devletin kurulmasının alt yapısını oluşturmuştur.
• Milli Mücadele’nin merkezileştirilmesi hedeflenmiş, program dâhilinde hareket edilmek istenmiştir.
• Genelge, “Artık, Đstanbul Anadolu’ya hâkim değil, tabi olmak mecburiyetindedir.” demiştir.
• Siyasi, hukuki, tarihi açıdan önemli bir belgedir. Padişah iradesine açıkça bir başkaldırıdır.
• Milli mücadelenin bir düşünce olmaktan çıkarıp eyleme dönüştürmesidir. Milletin sesini dünyaya duyurur.
• Halkı isyana davet eden bir belgedir, ortak bir davada da birleştirir.
• Genelge yayımlanmasının ardından Mustafa Kemal, Ordu Müfettişi görevinden alınmıştır. 8 Temmuz 1919’da ise
askerlik görevinden istifa etmiştir.