ERZURUM KONGRESİ (23 TEMMUZ - 7 AĞUSTOS 1919)

Doğu’da Ermeniler ve Karadeniz’deki Rumlara karşı engel olmak ve kararlar almak, bölgesel
Amacı
amaçlı ulusal kararlar almak.
Toplanma   Şekli                                                                                                                 -
Toplanma şekli, “Bölgesel”; Alınan Kararlar, “Ulusal”
Alınan Kararlar
Mustafa Kemal’in görevinden ayrılmasından sonra en büyük destek XV. Kolordu Komutanı
Kazım Karabekir’den gelmiştir. Bu kongre, 23 Temmuz’da Erzurum, Bitlis, Sivas, Trabzon, Van
Gelişimi                                                                                                                         illerinden gelen temsilcilerin katılımıyla toplandı. (Elazığ, Diyarbakır, Mardin delegeleri yok.) 14
                                                                                                                                 gün süren kongrede, Sivas Kongresi’ne katılmak üzere, başkanı Mustafa Kemal olan  9 kişilik
Temsilciler Kurulu oluşturuldu.
Kongre   Başlangıcı                                                                                                              1.  Askerlikten istifa etmesi (Doğu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti üyeliği ile çözüldü),
Karşılaşılan Sorun                                                                                                               2.  Kongreye üye olması (Đki üyenin istifasıyla M. Kemal ve Rauf Bey kongre üyesi oldu.)
Toplanma Nedeni                                                                                                                  Erzurum Kongresi Đçeriği
• Ulusal  sınırlar  içinde  vatan  bir  bütündür,  parçalanamaz:  (Đlk  defa  ulusal  sınırlardan  -
Misak-ı Milli’den bahsedildi. Emperyalist politikalara - azınlık devletlere karşı çıkıldı.)
• Her türden yabancı devlet işgaline ve müdahalesine karşı ulus birleşerek karşı koyacaktır:
(Doğudaki tüm cemiyetler tek çatı altında birleştirilecektir.)
• Vatanın  bağımsızlığını,  Merkezi  (Đstanbul)  Hükümet  sağlayamazsa  geçici  bir  hükümet
• Doğu  bölgelerinde                                                                                                             kurulacak. Bu hükümetin üyeleri Milli Kongre tarafından seçilecek, Kongre toplanmamışsa
bir Ermeni devletinin                                                                                                            seçimleri  Temsilciler  Kurulu  yapacaktır:  (Đlk  defa  bir  hükümetin  kurulmasından  bahsedildi.
kurulmasını                                                                                                                                                                                                                                                                       Seçilme şekli demokratik yöntemdir. Temsil Heyeti bu kararın bir ürünüdür.)
engellemek isteği,                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                              • Manda ve himaye  (koruma ve güdüm) kabul edilemez:  (Đlk kez ve açık şekilde mandacı
• Karadeniz’in                                                                                                                                                                                                                                                                    zihniyet reddedildi. Bu karar tam bağımsızlığın amaçlandığının kanıtıdır.)
doğusunda     Pontus                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                            • Azınlıklara  sosyal  ve  siyasal  yapımızı  zedeleyici  ayrıcalıklar  verilemez,  ancak  bu
Rum                                                                                                                              Devleti’ne                                                                                                                                                                                                                     vatandaşlar her türlü saldırıdan korunacaktır: (Her türlü işgal ve ayrıcalığa karşı çıkıldı, halkçı
engel olmak,                                                                                                                                                                                                                            anlayışa ters düşmemeye dikkat edildi.)
• Doğu  illerini  işgal                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                         • KuvayîMilliye’yi etkin ve milli iradeyi hâkim kılmak esastır: (Ulus egemenliğine dayalı bir
tehdidi                                                                                                                          altında                                                                                                yönetime vurgu yapıldı.)
girmesi,                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                        • Milli (Mebusan) Meclisin derhal toplanması ve hükümet işlerinin meclis tarafından kontrol
• Doğudaki                                                                                                                                                                                                                              edilmesi  için  çalışılacaktır:                                                                                                                                                                                               (Yönetimde  halk  iradesi  ön  plana  çıkarılmak  istendi.  Đstanbul
kuvvetleri bu kongre                                                                                                                                                                                                                                                              Hükümeti, meclis aracılığıyla denetim altına alınmak istenmiştir.)
yoluyla    birleştirme                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                          • Ulusumuzun  bağımsızlığını  ve  yurdumuzun  bütünlüğünü  ele  geçirme  amacı  olmayan
çabasıdır.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                      herhangi bir devletin teknik, sanayi ve mali yardımı kabul edilebilir: (Yabancılarla kurulacak
ilişkiler düzenlenmiş. Kongrenin dış politika esasları ortaya çıkmıştır.)
• Şark Vilayetleri Müdafaai Hukuk Cemiyeti, her çeşit particilik oluşumlarından tamamen
uzaktır: (Milli birlik ve beraberliği zedeleyecek çekişmelerin ortadan kaldırılması hedeflendi.)
• Bölgeden göç yasaklandı, kararlara karşı çıkanlar vatan haini sayılacak ve cemiyetin adı
“Şarki Anadolu Müdafaai Hukuk Cemiyeti” olarak değiştirilecektir.
Etkileri
• Kongre kararları; tüm memlekete, Đstanbul’daki işgalcilere, yabancı devletlere ve Wilson’a gönderilmiştir.
• Vilayet-i  Sitte’nin  Osmanlı  Devleti’nin  ayrılmaz  bir  parçası  olduğu  ve  ulusal  egemenliğin  hâkim olması  gerektiği
belirtildi. Tam bağımsızlığın koşulsuz sağlanması için yapılması gerekenler belirtilmiştir. (Mandacılık ilk kez reddedildi)
• Savaş kararı alınmış ve savaşı yürütecek bir gücün oluşturulması istenmiştir. Temsil Heyeti, Đstanbul Heyeti’ne alternatif
bir yürütme gücü olarak ortaya çıkmıştır. Milli iradeye dayalı bir rejime geçileceği açıkça belirtilmiştir.
• Milli iradeye bağlılığın en açık kanıtı, kapatılan Milli (Mebusan) Meclisinin açılması istenmiş olmasıdır.
• Misak-ı Milli’nin temeli atıldı. Đlk kez ulusal sınırlardan bahsedildi.
• Her türlü işgal ve ayrıcalığa karşı çıkılmıştır.