Suriye - Filistin Cephesi (Osmanlı & İngiltere)

 Açılış Nedenleri:
Kanal cephesinin devamı olması,
Kudüs ve Filistin’i alarak Büyük Đsrail’i kurmak.
  Đngilizler, Kudüs ve Filistin’i ele geçirdiler.
  Đngilizlerin devlet kurma vaadi ile Arap kabileleri, Osmanlı Devleti ile savaştı. Đngilizler, Suriye’ye girmiştir.
  Suriye  Cephesi’nde,  7.  Ordu  Komutanı  olarak  görev  yapan  Mustafa  Kemal,  daha  sonra  Yıldırım  Orduları
Komutanı olmuştur. 7. Ordu komutanı iken orduyu yok olmaktan kurtarıp Halep’in kuzeyine doğru geri çekti ve Đngilizleri
burada durdurdu. Önce Filistin’e, sonra da Suriye’ye kadar gerileyen Osmanlı, savaştan çekildi.
  Mustafa Kemal’in I. Dünya Savaşı’nda görev aldığı son cephedir.
  Sonuçları:
Çarpışmalar, Mondros Mütarekesine kadar sürmüştür.
Yıldırım orduları komutanı Mustafa Kemal, düşmanı Anadolu sınırlarında durdurdu.
6) Hicaz - Yemen Cephesi (Osmanlı & Đngiltere)
  Kutsal bölgelerin korunmasında Đngilizlere karşı mücadele edilmiştir.
  Bu cephede isyancı Araplara (Hicaz Emiri Şerif Hüseyin desteği) ve Đngilizlere karşı savaşıldı; başarısız olan
Osmanlı da geri çekildi.
7) Galiçya Cephesi
  Avusturya’ya yardım edilmiştir.
8) Romanya - Makedonya Cepheleri
  Bulgaristan’a yardım edildi.
OSMANLI CEPHELERĐ
                                                                                                                                                  Kimle                                           Mustafa
Cephe                                                                                                                     Taktik         Sonuç                Anahtar Bilgi
                                                                                                                                                  Mücadele                                        Kemal
                                                                                                                                                  Çarlık      • Sarıkamış Kış Taarruzu
Kafkasya (Doğu)                                                                                                           Taarruz        Kayıp                                                    VAR
                                                                                                                                                  Rusya       • Erzincan, Muş, Bitlis’in işgali
                                                                                                                                                  Đngiltere   • Rusya’ya yardım amacı,
Çanakkale                                                                                                                 Savunma        Kazanç   Fransa      • Anzaklarla mücadele               VAR
                                                                                                                                                  Anzaklar    • Aydınlar Savaşı
                                                                                                                                                  Đngiltere   • Ümmetçiliğin çöküşü
Irak                                                                                                                      Savunma        Kayıp                                                    YOK
                                                                                                                                                  Araplar     • Kutül Amare’de savaş
                                                                                                                                                  Fransa
Suriye-Filistin                                                                                                           Savunma        Kayıp    Đngiltere   • Ümmetçiliğin çöküşü               VAR
                                                                                                                                                  Araplar
                                                                                                                                                  Đngiltere   • Ümmetçiliğin çöküşü
Hicaz-Yemen                                                                                                               Savunma        Kayıp                                                    YOK
                                                                                                                                                  Araplar     • Kutsal yerlerin kaybedilmesi
                                                                                                                                                  Đngiltere   • Almanya’nın isteği
Kanal                                                                                                                     Taarruz        Kayıp                                                    YOK
                                                                                                                                                  Araplar     • Mısır’ı alma isteği
• Müttefiklere yardım amacı
Galiçya-Makedonya                                                                                                         Müttefik       Kayıp    Đtilaflar   YOK
• Ara cephe
ABD’nin Savaşa Girmesi (1917) - Savaşın Sona Ermesi:
  Savaş, ABD’nin dış ticaretini (silah, cephane ticareti) olumlu yönde etkilemiş ve tarafsızlığını bozmuştur. (Đtilaf
Devletlerine).
  Almanya,  ABD’den  silah  ve  cephane  satışını  durdurmasını  istemiş  ve  talebi  ciddiye  alınmayınca  Atlas
Okyanusu’nda ABD gemilerini batırmıştır.
  Savaşta önde olan Đttifak devletleri, ABD’nin bir anda savaşa katılımıyla da savaşın kaderi Đtilaf Devletleri
yönünde değişmiş ve Almanya’nın batı cephesi çökmüştür. Bu durum, Almanya’yı zora sokmuş ve kısa sürede savaşın
bitmesine neden olmuştur.
  Đtilaf Devletleri, ABD’nin de katkısıyla savaşı kazanmış ve yenilenlerle barış antlaşmaları imzalayarak savaşı
bitirmişlerdir.
  ABD başkanı W. Wilson, dünyaya birtakım ilkeler yayımlamıştır.
Not: Đttifak grubu içinde ilk çekilen Bulgaristan oldu. Bu da Almanya - Osmanlı bağlantısını koparmış ve savaşın
olumsuz yönde gitmesine sebep olmuştur.




Wilson Đlkeleri (8 Ocak 1918)
Đlkelerin Yayımlanma Amacı                                                                                              Đlkelerin Maddeleri
                                                                                                                          Devletlerarası gizli görüşmeler yapılmayacak,
                                                                                                                          Diplomatik ilişkiler, açıktan yürütülecek,
                                                                                                                          Uluslar arası ekonomik engeller kaldırılacak,
                                                                                                                          Bağımsız Belçika ve Polonya Devleti kurulacak,
                                                                                                                          Alsas - Loren Bölgesi ve işgal edilen bazı yerler Fransa’ya verilecek,
                                                                                                                          Avusturya - Macaristan topraklarında yaşayan halklara kendilerini geliştirme imkânı
                                                                                                                        tanınacak,
  Dünya barışını sağlamak,                                                                                               Balkan devletleri arasındaki problemler milliyet prensibine göre çözülecekti. Ulusların
  ABD’yi dünya siyasetinde                                                                                             kendi geleceğini belirleme hakkı vardır.
etkili kılmak,                                                                                                            Bütün  devletlerin  toprak  bütünlüğünün  garanti  altına  alınması  ve  uluslar  arası
  ABD çıkarlarını korumak                                                                                              sorunların çözümü için Milletler Cemiyeti (Cemiyet-i Akvam) (1920) kurulacaktı.
  Boğazlar bütün milletlerin gemilerine açık tutulacak ve bu durum milletler arası garanti
altında tutulacaktı.
  Osmanlı Devleti’nde Türk olan bölgelerin egemenlik hakkı tanınacak, Türk olmayan
bölgelerdeki halklara kendi kendini yönetme hakkı tanınacaktı.
  Yenilen devletler, yenen devletleri toprak veya savaş tazminatı vermeyecekti.
  Ülkelerin  gelişmelerini  engelleyici  kısıtlamalar  kaldırılacaktı.                                                 (Osmanlı  Devleti,
kapitülasyonların kaldırılabileceği umuduyla bu maddeyi sevinçle karşıladı.)
Not: Wilson ilkeleri, Đttifak devletlerine güven vermiş ve ateşkes ilan etmelerinde etkili olmuştur. Ayrıca; klasik
sömürge anlayışına karşı çıkmış; manda yönetimi ile onarım bedeli etkisiyle etkisiz hale getirilmiştir.
I. DÜNYA SAVAŞI’NIN SONUÇLARI
  Savaş Đtilaf Devletlerinin galibiyeti ile sonuçlandı. Savaş sonrası yapılan ateşkes ve barış antlaşmaları çok ağır
hükümler içermektedir.
  Đmparatorluklar parçalandı ve ulusal devletler (rejimler) ortaya çıktı.
  Dünya haritası yeniden şekillendi.
  Avrupa’da; Avusturya, Macaristan, Çekoslovakya, Polonya, Yugoslavya gibi devletler kuruldu.
  Osmanlı Devleti’nin parçalanması ile Orta Doğu’da Arabistan, Ürdün, Suriye, Irak devletleri kuruldu.
  Rusya’da “Kominizm”, Almanya’da “Nasyonel Sosyalizm”, Đtalya’da “Faşizm” rejimleri kuruldu.
  Almanya, Alsas-Loren’i Fransa’ya bırakmış, bütün sömürgeleri kaybetmiş ve askeri sınırlamalara zorlanmıştır.
Almanya, bu ağır şartlardan kurtulmak amacıyla  1930’lardan itibaren harekete geçmiş ve II. Dünya Savaşı’na zemin
hazırlamıştır.
  ABD, Avrupa ve Orta Doğu politikasında güç göstermeye başladı.




  Savaştan en kârlı çıkan devletler; Đngiltere ve Japonya’dır. Uzak Doğu’daki Alman sömürgelerini ele geçirerek
savaştan çekildiler.
  Sömürgecilik isim değiştirerek “Manda - Himaye” adlarını aldı.
  Yenen ve yenilen devletler büyük maddi kayıplara uğradı.
  Milletler Cemiyeti (Cemiyet-i Akvam) 1920 yılında güvenliği ve barışı sağlamak adına kuruldu; ama görevini II.
Dünya Savaşı’nın çıkmasında yapamadı.
  Sivil savunma örgütleri kurulmaya başlandı.
  Milliyetçilik fikri bazı devletlerde etkisini arttırdı.
  Tank, kimyasal silahlar ve denizaltı ilk kez I. Dünya Savaşı’nda kullanıldı.
  I. Dünya Savaşı sonuçları, II. Dünya Savaşı’nın nedenlerini oluşturur.
I. Dünya Savaşı’nı Sona Erdiren Antlaşmalar
Devlet                                                                                                              Barış Antlaşması                                           Ateşkes                                                        Özellikler
                                                                                                                                                                               Antlaşması
                                                                                                                                                                                                                                              Bulgaristan;   Makedonya’yı     Yugoslavya’ya,     Batı
                                                                                                                    Nöyyi Antlaşması                                           Selanik
Bulgaristan                                                                                                                                                                                                                                                  Trakya’yı  Yunanistan’a  bıraktı.  Bulgaristan’a  askeri  ve
                                                                                                                    (27 Kasım 1919)                                            (29 Eylül 1918)
ekonomik kısıtlamalar getirildi.
Đmparatorluk    dağıldı.    Dağılmadan    tekrar    birleşme
Saint Germen Ant.                                                                                                   yasaklandı.  Yugoslavya  ve  Çekoslovakya,  bu  devletin
Avusturya
(Eylül 1919)                                                                                                                                                                   toprakları  üzerinde  kuruldu.  Polonya’ya  toprak  verdi.
                                                                                                                    Willaguiste
                                                                                                                                                                               Ekonomik ve askeri kısıtlamalara uğratıldı.
                                                                                                                    (11 Kasım 1918)
                                                                                                                                                                               Đmparatorluk    dağıldı.    Dağılmadan    tekrar    birleşme
Triyanon Antlaşması
Macaristan                                                                                                                                                                     yasaklandı. Savaştan sorumlu tutuldu. Ekonomik ve askeri
(Haziran 1920)
                                                                                                                                                                               kısıtlamalara uğratıldı.
                                                                                                                                                                               Alsas-Loren’i  Fransa’ya  verdi.  Sömürgelerini  kaybetti.
Versay Antlaşması                                                                                                   Rethandes
Almanya                                                                                                                                                                        Polonya’ya toprak verdi. Ekonomik ve askeri kısıtlamalara
(Haziran 1919)                                                                                                      (11 Kasım 1918)
uğratıldı.
Sevr Antlaşması                                                                                                     Mondros Mütareke                                           Mondros uygulandı, Kurtuluş Savaşı’nda kurulan TBMM,
Osmanlı
(10 Ağustos 1920)                                                                                                   (30 Ekim 1918)                                             Sevr Antlaşmasını onaylamadı. (yürürlüğe giremedi.)
                                                                                                                                                                               Yeni  Türk  Devletleri,  Dünya  devletlerince  tanındı.  I.
Lozan Barış Ant.                                                                                                    Mudanya Ateşkes
I. TBMM                                                                                                                                                                        Dünya Savaşı, kesin olarak sona erdi. Hasta Adam ve Şark
(24 Temmuz 1923)                                                                                                    (11 Ekim 1922)
Meselesi kavramları ortadan kalktı.
Yukarıdaki Antlaşmaların Ortak Özellikleri
Bazı devletler parçalanmış, yeni devletler kurulmuştur.
Onarım bedeli adı altında tazminatlar alındı.
Sosyal, siyasal, ekonomik değişimler meydana geldi.
Yeni sınırlar çizilirken nüfusun etnik kimliği göz ardı edildi.
II. Dünya Savaşı’na ortam hazırladı.
ÇÖKEN ĐMPARATORLUKLAR - KURULAN - YENĐ REJĐMLER
Parçalanan                                                                                                          Kurulan                                                    Yeni Rejimler
Rusya Çarlığı                                                                                                       Letonya, Estonya, Litvanya, Sovyet Rusya                   Bolşevizm
Avusturya - Macaristan                                                                                              Avusturya, Macaristan, Çekoslovakya, Yugoslavya
Almanya                                                                                                             Polonya, Almanya                                           Nazizm
Osmanlı                                                                                                             Türkiye, Irak, Suriye, Arabistan, Ürdün
                                                                                                                    I. Dünya Savaşı’na Genel Bakış
Devlet                                                                                                              Durum
Đtalya                                                                                                              Savaş sırasında taraf değiştiren devlet
ABD                                                                                                                 Savaşın süresini kısaltan devlet
Đngiltere                                                                                                           Savaştan en kârlı çıkan devlet
Japonya                                                                                                             Savaştan ilk çekilen devlet
Rusya                                                                                                               Savaşta rejim değiştiren devlet
Yunanistan                                                                                                          Đtilaf Devletlere ve Savaşa en son katılan devlet
Japonya - ABD                                                                                                       Ekonomisi en fazla gelişen devlet
Bulgaristan                                                                                                         Đtilaf Devletleri ile ilk ateşkesi imzalayan devlet
I. Dünya Savaşı Esnasında Đmzalanan Gizli Antlaşmalar
Nedenleri:
  Đtilaf Devletlerin savaş sonrası kendi aralarında Osmanlı  topraklarının paylaşımı konusunda sorun yaşamak
istememeleri,
  Osmanlı ülkesindeki farklı milletlerin yakalamasını sağlamak,
  Bazı tarafsız devletleri yanlarında savaşa sokmak.