Görüşmelere katılanlar: TBMM (Đsmet Paşa), Đngiltere, Fransa, Đtalya, Yunanistan (Bir temsilci)
Đngiltere; Đstanbul, Boğazlar ve Doğu Trakya’yı Türklere vermemek için silahlı mücadeleye hazırlanmış; ancak
ateşkes görüşmelerinin başlamasına razı olmuştur.
Đngiltere’nin ateşkes imzalamak zorunda kalmasındaki nedenler;
Đngiliz kamuoyunda savaş karşıtlarının artması,
Mustafa Kemal’in Boğazlar konusunda Rusya’nın da kendilerini destekleyeceğini bildirmesi,
Đngiltere’nin sömürgelerden yardım alamaması,
Đtalya ve Fransa’nın savaşın devamı konusunda Đngiltere’yi desteklememesidir.
3 Ekim günü görüşmeler başlamıştır. Yunanistan temsilcisi, görüşlerini yazılı olarak bildirmiştir. Anlaşmazlıklar
çıkmasından görüşmeler kesilmiş; Fransa’nın girişimiyle 6 Ekim’de tekrar başlayan görüşmeler 11 Ekim’de taraflar
arasında anlaşılmış ve antlaşma imzalanmıştır.
Antlaşma Maddeleri:
Maddeler Açıklamalar
1) Türk ve Yunan kuvvetleri arasındaki silahlı çarpışmalar Doğu Trakya’da Yunan savaşçı birlikleri
sona erecektir. Antlaşma 14 - 15 Ekim gecesi yürürlüğe bulunuyordu. Buradaki Yunan birlikleri henüz
girecektir. savaşa girmemişti.
Meriç Irmağı’nın sınır olma özelliği devam
2) Yunan orduları Meriç Irmağı’nın sol kıyısına çekilecekti.
etmiştir.
3) Yunanlılar, 15 gün içinde Doğu Trakya’yı boşaltacaklar. Bu Türk tarafı, Yunan ordusunun halka zarar
bölgeleri Đtilaf Devletleri memurlarına teslim edecekti. Đtilaf vermesini bu yöntemle önlemiş, ayrıca teslim
Devletleri de bölgeyi Türklere 30 gün içinde teslim edecekti. işlemlerinde taraflar arası sıcak çatışma önlenmiştir.
4) Güvenliği sağlamak üzere Türkiye bölgede 8000 jandarma Türk - Yunan savaşının tekrar başlamasını
bulunduracaktı. önlemek için bu karar alınmıştır.
5) Boğazlar, barış konferansına kadar Türk kuvvetleri
Türk - Đngiliz çatışmasını önlemek için alındı.
belirlenen sınırları aşmayacaktı.
6) Kesin bir barış antlaşması imzalanıncaya kadar Đstanbul ve
Boğazların idaresi, TBMM Hükümeti’ne bırakıldı. Bu süreçte
Osmanlı Devleti, Đtilaf Devletleri tarafından
Đtilaf Devletleri az da olsa asker bulundurabilecekti.
hukuken yok sayılmıştır.
7) Barış Antlaşmasından bir hafta sonra Đstanbul’u Đtilaf
Devletleri boşaltılacaktı.
Antlaşma’nın Sonucu - Önemi:
Đstanbul, Boğazlar ve Doğu Trakya, savaşılmadan geri alındı.
Mondros Ateşkes Antlaşması’nın ve Sevr Barış Antlaşması’nın hükümlerini kaldırmıştır.
Đngiltere, yeni Türk Devleti’ni tanımıştır.
Lozan Barış Antlaşması için ortam hazırlamıştır.
Milli mücadelenin askeri safhası sona erdi.
Osmanlı Devleti, hukuken yok sayıldı. (Çünkü Đtilaflar, Đstanbul’u TBMM’ye bıraktı.)
Đsmet Paşa’nın politik ünü artmıştır. (Lozan konferansa TBMM’yi temsilen gönderilmesinde etkilidir.)
Đngiltere ve Yunanistan’da hükümet değişiklikleri olmuştur.
SALTANATIN KALDIRILMASI (1 KASIM 1922)
Kaldırılma Nedenleri:
Ulusal egemenlik ile saltanatın bağdaşmaması (Temel nedeni),
Saltanatın ve Đstanbul Hükümeti’nin düşmanla işbirliği yapması ve kışkırtıcı hareketleri,
Đstanbul Hükümeti’nin de Lozan’a davet edilmesi (Đki taraf arası ikilik yaratmak ve Milli Mücadele’nin siyasi
safhasını başarısızlığa uğratmak nedenleri)
TBMM; 1 Kasım’da Saltanatı Hilafetten ayırarak, Saltanat’ı kaldırdı. 17 Kasım günü Padişah Vahdettin,
hayatından endişe duyarak Đngilizlere sığındı ve ülkeden ayrıldı.
18 Kasım günü TBMM, Abdülmecit Efendi’yi halifeliğe seçti. (Son halifedir.)
Sonuçları:
Altı asırdan beri süren Osmanlı Saltanatı resmen son buldu.
Milli hâkimiyet ve Cumhuriyet önündeki en büyük engel ortadan kalktı.
Đki başlı iradeye son verildi. TBMM gücünü iyice pekiştirdi.
Đtilaf Devletleri’nin Londra Konferansı’ndaki gibi ikilik çıkarma düşüncesi sonuçsuz kaldı.
TBMM’deki saltanat yanlıların muhalefeti iyice belirginleşti.
Saltanatın kaldırılması iki sorunu gündeme getirdi: Devletin rejimi ve devlet başkanlığı sorunu.
Saltanatın Kaldırılması, I. TBMM dönemi yapılan tek inkılâptır. Bu laik devlet anlayışına geçişin ilk
basamağı oldu.
Halifelik makamı, kamuoyu hazır olmadığından ötürü kaldırılması ileri bir tarihe alındı.
Yorum Gönder