OSMANLI DEVLETİ XIX. YÜZYIL (DAĞILMA) DÖNEMİ SİYASİ TARİHİ

DAĞILMA DÖNEMĐ (1792 - 1909)
1.   II. MAHMUT DÖNEMĐ (1808 - 1839)
  III. Selim, Kabakçı Mustafa isyanıyla devrilmesi sonucu Rusçuk ayanı IV. Mustafa tahtta geçmiş ve Đstanbul’a
yürüyerek isyanı bastırmıştır. Daha sonra tahtta II. Mahmut’u geçirmiştir.
                                                                                                                    1804 - Sırplar Fransız Đhtilali’nin milliyetçilik politikasıyla                                                                                                                             ilk isyan çıkararak ayaklandılar. Bükreş Antlaşması
ile  ilk  imtiyazlık  kazandılar.  Rusya  ile                                                                                                                                          1829  -  Edirne  Antlaşması  ile  Sırplara  ilk  özerklik  verildi.                                                                                                             (1878  -  Berlin
                                                                                                                                                                                       Antlaşması ile bağımsızlıklarını kazanmışlardır.) 1820’de Eflak’ta, 1821’de Mora’da ayaklanma çıkaran Rumlar ise 1829 -
Edirne Antlaşması ile                                                                                             ilk bağımsız oldular                                                 (Osmanlı’dan) ve Yunanistan’ı kurdular.
*
  1808 - Sened-i Đttifak (II. Mahmut & Ayanlar):
Yapılma Amacı:
  Ayanlar açısından; fiilen sahip oldukları hakları hukuki güvenceye kavuşturmak,
  Hükümet açısından; merkezi otoriteyi sağlamaktır.
Esasları:
  Devlet, ayanların varlığını kabul edecekler.
  Devletin yöneticisi padişaha karşı çıkacak bir hareket birlikte yok edilecektir.
  Đstanbul’da bir isyan çıkarsa, Ayanlar padişaha yardım edecektir.
  Devlet gelirleri korunacaktır.
  Sadrazamın kanunlara uygun olan emirlerine karşı gelinmeyecek.
  Toplanacak asker, devletin askeri sayılacak.
  Reaya her şekilde korunacak.
  Ayanlar, devlet adamlarının saldırılarından korunacaktır.
  Vergi miktarı alınacak ortak kararla belirlenecekti.
  Ayanlar Islahatleri destekleyecek ve taşrada devlet adına asker - vergi toplayabilecekti.
49




Değerlendirilmesi:
  Sened-i Đttifak, II. Mahmut ve 13 Ayan arasında imzalandı.
  Đlk kez hükümdarın yetkileri kısıtlandı.
  Anayasal idareye geçişte ilk adımdır.
  Bir yemin belgesidir. Sonuçları itibariyle Magna Carta -1215 (Đngiltere) ile benzer özelliktedir.
  Taşra’da ekonomik gücü olan Ayanlar, siyasi güç’te kazandı.
  Osmanlı’da ilk demokrasileşme hareketidir. Tanzimat fermanının altyapısını oluşturur.
  Mustafa Paşa’nın ölmesi ile Ayanların ortadan kaldırılması sonucu uygulanamamıştır.
*
  1833 - 1840 Mısır Meseleleri:
Yunan isyanında Mora Valiliğinin kendisine verilmesi karşılığında Osmanlı Devleti’ne yardım eden Mısır
Valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa’nın beklediğini alamaması üzerine çıkardığı isyandır.
Mora’nın  elden  çıkmasıyla  Suriye                                                                                         -  Girit  valiliklerini  isteyen  Mehmet  Ali  Paşa’nın  isyanını  Avrupa
devletlerin yardımıyla bastırıldı. Osmanlı’nın iç sorunu olan Mısır Meselesi, Avrupa’nın karışmasıyla uluslar arası sorun
haline gelmiştir.
1833 - Kütahya Antlaşması (Osmanlı & Avrupa):
  Bu antlaşma ile Mısır, uluslar arası sorun haline gelmiştir.
  Mehmet Ali Paşa’ya; Mısır, Girit ve Şam valilikleri verildi.
  Đbrahim Paşa’ya; Adana ve Cidde valilikleri verildi.
1833 - Hünkâr Đskelesi Antlaşması (Osmanlı & Rusya):
  Bu antlaşma ile Boğazlar meselesi uluslar arası sorun haline getirildi.
  Osmanlı Devleti saldırıya uğrarsa, Rusya Osmanlı’ya yardım edecekti.
  Rusya herhangi bir saldırıya uğrarsa, Osmanlı Devleti boğazları kapacaktır.
  Antlaşma 8 yıl sürecektir.
  Đngiltere ve Fransa rahatsız olmuştur. Boğazlar meselesi çıkartılmıştır.
1838 - Balta Limanı Ticaret Antlaşması (Osmanlı & Đngiltere):
  Bu antlaşma ile Osmanlı ekonomisi Yarı Sömürge durumuna düşmüştür.
  Osmanlı Devleti, Đngiltere’nin desteğini almak için bu antlaşmayı imzaladı.
  Antlaşmaya göre;
  Đç ticarete Osmanlı’nın yanı sıra Đngiltere vatandaşları da katılacaktır.
  Đngilizler, iç gümrük vergilerinden muaf tutulacaktır.
  % 3 gümrük vergisinin ihracatta % 12, ithalatta % 5 olacaktır.
  Đngiltere’ye verilen bu haklar, Avrupalı Devletlerine de tanınmış ve açık pazarına dönüşmüştür.
1840 - Londra Konferansı (Osmanlı, Rusya, Đngiltere, Avusturya, Prusya):
  Rusya’nın  Boğazlar’dan  Akdeniz’e  inerek  Đngilizlerin  sömürgelerine  giden  yolları  kapatabileceği
endişesiyle Đngiltere, Mısır meselesini çözmek için Konferansı toplamıştır.
  Konferansta;
  Mısır;  Osmanlı  toprağı  sayılacak  ve  yönetimin  babada  oğla  geçmek  üzere  Kavalalı  Mehmet  Ali
Paşa’ya bırakılacaktı.
  Mısır; Osmanlı Devleti’ne vergi ödemeye devam edecektir.
  Suriye, Adana ve Girit valilikler, Osmanlı Devleti’ne bırakıldı.
  Mısır meselesi, uluslar arası alanda çözüme kavuştu.
  Yaptıkları işler:
  Sekban-ı Cedit Ocağı kuruldu. (Đsyanda yeniçerilerin ayaklanmasıyla kaldırıldı.)
  Eşkinci Ocağı açıldı. (Sekban-ı Cedit Ocağı yerine).
  1826 - Yeniçeri Ocağı (Vaka-yi Hayriye olayından ötürü) kaldırıldı. Kaldırılmasıyla;
  Islahatlerin önü açıldı.
  Merkezi otoritesi arttı.
  Hazine rahatladı.
  Bektaşi tarikatı kapatıldı.
  Asakir-i Mansure-i Muhammediye adında ilk milli ordu kuruldu.
  Redif Birlikleri kuruldu. (Eyalet güvenliği için)
  Harbiye (Harp Okulu) ve Tıbbiye (Askeri Tıp Okulu) açıldı.
  Dar’ül Şûra-ı Askeri kuruldu. (Askeri işleri düzenlemek için)
  Mızıka-i Hümayun (Askeri Bando Okulu) açıldı.
  Divan-ı Hümayun kaldırıldı; Nazırlıklar (Bakanlıklar) kuruldu.
  Devlet memurları; dâhiliye ve hariciye olarak ikiye ayrıldı.
  Devlet memurlar için derece - rütbe sistemi kabul edildi.
  Devlet memurlar için fes - pantolon giyme şartı getirildi.
  1831 - Đlk kez nüfus sayımı (erkek nüfusu üzerinde), Askeri amaçlı olarak yapıldı.
  Tımar (Dirlik) Sistemi kaldırıldı. Devlet memurlarına bu olaydan ötürü maaşlar bağlandı.
  Đller  (Kazalar) merkeze bağlandı ve  merkezi otorite güçlendirildi. Đllere Valiler, köy ve  mahallelere                 ise
Muhtarlar tayin edildi.
  Polis teşkilatı kuruldu.
50                                                                                                           




  Posta teşkilatı kuruldu. (1834)
  Karantina örgütü kuruldu.
  Müsadere sistemine kısıtlamalar getirildi. Özel mülkiyet, güvence altına alındı.
  Pasaport zorunluluğu başladı.
  Efkaf Nezareti kuruldu. (Vakıf gelirlerini tek elde toplamak için)
  Mülk sayımı yapıldı. (Toplanacak vergileri belirlemek için)
  Baytar Mektebi açıldı.
  Bütün vatandaşlara din - mezhep özgürlüğü tanındı.
  Veclis-i Vala kuruldu. (Yasa hazırlar, memurları yargılar, vb.)
  Ayarlık kaldırıldı.
  Đlköğretim zorunlu hale getirildi. (Đstanbul ile sınırlıdır.)
  Rüştiyeler (Ortaokul) kuruldu.
  Mekteb-i Maarif-i Adliye kuruldu. (Devlet memuru yetiştirmek için)
  Đlk kez yurt dışına öğrenci gönderildi.
  Tercüme odaları kuruldu.
  Đlk kez padişahın resimleri devlet dairelerine astırıldı.
  Seraskerlik makamı kuruldu.
  Fersane kuruldu.
  Đlk silah fabrikası kuruldu. Çuha (kumaş) ve cephane fabrikaları da açıldı.
  Takvim-i Vekayi adında ilk resmi gazete çıkarıldı. (1831 - çeşitli dillerde.)
  Gümrük vergileri yeniden düzenlendi.
  Yerli kumaş kullanma zorunluluğu getirildi.
  Batı tarzında müzikler serbest bırakıldı.
  Medreselerin yanında Batı tarzlı eğitim kurumları açıldı. (Đkilikler meydana gelmiştir.)
TANZĐMAT DÖNEMĐ (1839 - 1876)
o  Sultan Abdülmecit (1839 - 1861) ve Sultan Abdülaziz (1861 - 1876) dönemleridir.
o  Bu dönemde; en çok Hukuk ve Yönetim alanlarında Islahatlar yapıldı. Bu dönemde yoğunlaşan Islahatlar,
aynı zamanda Osmanlıcılık ve Batıcılık fikirlerinde birer uygulaması sayılır.
o  Tanzimat fermanı (1839), Islahat fermanı (1856) ve I. Meşrutiyet (1876)’in başına kadarki süreçtir.
2.   SULTAN ABDÜLMECĐT DÖNEMĐ (1839 - 1861)
  3 Kasım 1839 - Tanzimat Fermanı (Gülhane-i Hatt-ı Hümayun):
Đlan Edilmesi: Hariciye Nazırı Mustafa Reşit Paşa tarafından hazırlandı, Sultan Abdülmecit tarafından da
ilan edildi.
Đlan Edilme Amaçları:
  Osmanlı’nın parçalanmasını önlemek,
  Avrupalı Devletlerin Osmanlı iç işlerine girmelerini önlemek,
  Toplumun birbirleriyle kaynaşmalarını sağlamak,
  Milliyetçilik akımının etkilerini azaltmak ve toplumun tüm kesimine yeni hakları vermek ve azınlıkların
Osmanlı’ya bağlılıklarını arttırmak,
  Mısır meselesinde, Avrupa’nın desteğini alabilmek,
  Batılılaşmak ve Demokratikleşmek.
Tanzimat Fermanı Đçerikleri:
  Müslüman ve Hıristiyan bütün halkın can, mal ve namus güvenliklerini sağlamak,
  Vergiler, herkesin gelirine göre düzenli bir şekilde toplanacak.
  Askerlik Ocak Sistemi’nden çıkartılıp Vatan Görevi haline gelecek.
  Herkes yasalar önünde eşit sayılacak.
  Mahkemeler açık olarak yapılacak ve kimse haksız yere idam edilemeyecektir.
  Herkes mal ve mülküne sahip olabilecek, miras bırakabilecek ve müsadere kaldırılacaktır.
  Rüşvet ve iltimas (adam kayırma) önlenecek.
  Ferman hükümlerine ve kanunlarına, Padişah da uyacak.
Tanzimat Fermanıyla Gelen Yenilikler:
  Vatandaşlık esası, can-mal güvenliği, mal edinme hakkı, gelirine göre vergi, açık yargılama hakkı, suçun
kişiselliği, kanun önünde eşitlik, devlet güvencesi, hukuk üstünlüğü, süresi sınırlandırılmış ve vatandaşlık göreve getirilmiş
askerlik durumu.
Tanzimat Ferman’da Yer Almayan Haklar:
  Siyasal haklar, düşünce hürriyeti, basın serbestliği.
Tanzimat Fermanının Özellikleri:
  Anayasalcılık alanda atılan önemli bir belgedir ve ilk aşamasıdır.
  Ferman ile Osmanlı Devleti’nde ilk kez hukukun üstünlüğü kabul edildi.
  Müslüman - Gayrimüslim eşitliği sağlanmaya çalışıldı. (Osmanlıcılık)
  Vergi adaleti sağlandı, askerlik vatan görevi haline getirildi.
51                                                                                                                  




  Mülkiyet hakkı sağlandı. (Devlet garantisindedir.)
  Osmanlıcılık fikir akımı, devlet politikası olarak uygulanmıştır.
  Senet türü belgedir. (Yeni rejime gidilmeden padişah kendi yetkilerini kısıtlamıştır.)
  Tebaadan vatandaş statüsüne geçilmiştir.
  Batı’nın sosyal, siyasi ve felsefi görüşleri benimsenerek devletin kurtulacağına inanılmıştır.
*
  1854 - 1855 Kırım Savaşı (Osmanlı & Rusya):
Avrupalı Devletler, Hindistan’daki çıkarlarını korumak amacıyla Osmanlı’nın yanında yer aldılar.
Osmanlı, ilk kez Đngiltere’den dış borç aldı. (Bu savaş esnasında) (1854)
Rusya, savaş sonunda mağlup edildi ve Paris Antlaşması imzalandı.
1856 - Paris Antlaşması (Osmanlı & Rusya - Đngiltere - Fransa - Avusturya):
Bu antlaşmaya göre;
• Osmanlı Devleti, bir Avrupa Devleti sayılacaktır. (Toprak bütünlüğüyle)
• Osmanlı ile Rusya, Karadeniz’de savaş gemileri bulunduramayacak, tersaneler yapamayacak ve bu
bölgeler tarafsız hale getirilecektir.
• Boğazlar, 1841 - Londra Sözleşmesine göre yönetilecektir.
• Osmanlı Devleti, azınlıklara yönelik ıslahat yapacaktır. (Osmanlı’nın iç işlerine karışmak için)
Bu antlaşma sonucunda;
• Osmanlı Devleti’nin toprak bütünlüğünün Avrupalı Devletler garantisinde olması, Osmanlı’nın kendi
topraklarını koruyacak güçte olmadığının kanıtıdır.
• Rusya, Osmanlı üzerindeki amaçları bir süreliğine engellenmiştir.
• Islahat  maddesi,  Avrupalı  devletlerin  Osmanlı  Devleti  üzerindeki  baskıları  arttırmış  ve  Islahat
fermanının ilan edilmesini sağlamıştır.
  28 Şubat 1856 - Islahat Fermanı:
Đlan Edilmesi: Sultan Abdülmecit tarafından da ilan edildi.
Đlan Edilme Amaçları:
  Osmanlı’nın parçalanmasını önlemek,
  Avrupalı Devletlerin Osmanlı iç işlerine girmelerini önlemek,
  Paris Konferans’ında azınlıklarla ilgili kararlar alınmasını önlemek,
  Azınlıkların, Osmanlı Devleti’nden kopmalarını önlemek.
Islahat Fermanı Đçerikleri:
  Gayrimüslimlere tam bir din ve mezhep özgürlüğü tanındı.
  Patrikhane, kilise, okul ve hastane inşa edebilecek.
  Gayrimüslimlere küçük düşürücü sözler (gavur) söylemek yasaktır.
  Gayrimüslimler, devlet memuru olabilecek, askeri hizmetlere ve çeşitli okullara girebileceklerdir.
  Azınlıklar, il genel meclisine üye olabileceklerdir.
  Bedelli nakti usulü (Bedelli askerlik yapmak) getirildi. Cizye vergisi kaldırıldı.
  Mahkemeler açık yapılıp herkes kendi dinine göre yemin edebilecek ve işkence kaldırılacak.
  Vergi sistemi yeniden düzenlenecek; gelirine göre vergi alımı yapılacaktır.
  Yabancılara mülkiyet edinme hakkı tanınacaktır.
  Azınlıklar, Türk okullarında okuyabilecek, kendi dillerinde eğitim yapan okullar açabilecek ve borsa -
şirketler de kurabilecektir.
  Suçluların mallarına devlet el koyamayacaktır.
  Maaşlar düzenli olarak verilecektir.   Rüşvet ise yasaktır.
  Patrikhane ve diğer dini kurumların yetkileri genişletilecektir.
  Ceza ve ticaret davaları için karma mahkemeler kurulacak.
  Batı kültürüne önem verilecektir.
Islahat Ferman’da Demokrasi’nin Yeri:
  Kanun üstünlüğü ilkesini içermesi,
  Anayasal belge niteliği taşıması,
  Genel bir eşitlik öngörmesi,
  Gayrimüslimlere, Müslümanları aşan haklar verilmesi.
Islahat Fermanının Özellikleri:
  Azınlıklara  çok  geniş  haklar  verilmiş;  ama  Osmanlı’nın  amaçladığı  kaynaşmış  toplum  hedefine
ulaşılamamıştır.
  Ferman, gayrimüslimlere yöneliktir. Dış baskının sonucunda ortaya çıkmıştır. Paris Antlaşması’nda da
yer aldığından uluslar arası sorununa dönüşmüştür.
  Ne  Müslümanları,  ne  de  Gayrimüslimleri  memnun  etmiştir.  Hatta  bunlar  arasında  çatışma  ortamını
yaratmıştır.
  Devletin dağılmasını daha da hızlandırmıştır.
  Bu ferman, bağımsız iç siyasetini engellemiş, yapılan ıslahatlerin başarısızlıkla sonuçlanmasına neden
olmuş ve Avrupalı Devletlerin müdahalesine yol açmıştır.
  Batılı devletler, azınlık haklarını bahane ederek Osmanlı’nın iç işlerine müdahale etmiştir.
*
52                                                                                             



  Yaptıkları işler:
1840 - Posta Nezareti kuruldu.
1847 - Bank-ı Dersaadet kuruldu. (Đlk Osmanlı bankası)
1848 - Darülmuallimin kuruldu. (Erkek Öğretmen Okulu)
Örf-i vergiler, tek çatı altında toplandı.
Đltizam sistemi kaldırıldı, vergilerin toplanması maaşlı devlet memurlarına bırakıldı.
Nizamiye (Mecburi) askerlik, 5 yıl süreyle sınırlandırıldı.
1853 - Meclis - i Ali - i Tanzimat kuruldu. (Islahat hareketleri düzenleme, kontrol etme, kanun yapma)
1854 - Đngiltere’den ilk defa borç alındı. (Kırım Savaşı’nda)
1856 - Bank-ı Osmanî (yabancı destekli banka) açıldı.
1856 - Meclis-i Maarif-i Umumiye açıldı. (Milli Eğitim Bakanlığın temeli)
Darülfünun (Üniversiteler) ve Encüman-ı Daniş kurumları açıldı.
Jandarma teşkilatı kuruldu.
1858 - Arazi Kanunnamesi çıkartıldı. (Miri topraklarda tasarruf etme, verimliliği sağlama)
1859 - Mekteb-i Mülkiyye açıldı. (Đdari alanda memur yetiştirmek için)
1859 - Kız Rüştiyeleri (Ortaokulu) açıldı.
1860 - Tercüman - ı Ahval adında ilk özel gazete çıkarıldı.
Dolmabahçe Sarayı, Beykoz, Küçüksu, Ihlamur, Yıldız Kasrı gibi birçok köşkler de yapıldı.
Mecidiye (Madeni Para) ve Kaime-i Mutebere (Kâğıt Para) piyasaya sürüldü.
Edirne, Varna ve Kırım arasında telgraf hatları kuruldu.
Đzmir - Turgutlu arası demiryolu hattı oluşturuldu.
Türkçe temel ders olarak okutuldu.
1863 - Bank - ı Osmanî Şahane adında banka açıldı ve Bank-ı Osmanî de buraya katıldı.
1865 - Yeni Osmanlılar adında aydınlar tarafından bir örgüt kuruldu.
1869 - Süveyş Kanalı açıldı. Akdeniz limanları ve ticareti de tekrar önem kazandı.
Ordu merkezlerinde Đdadiler (Liseler) açıldı. Ordu adı ise Asakir-i Şahane yapıldı.
Mecelle (Medeni Hukuk) hazırlanmaya başlandı.
Ticaret, Konsolosluk ve Cemaat Mahkemeleri açıldı.
3.   SULTAN ABDÜLAZĐZ DÖNEMĐ (1861 - 1876)
  1862 - Đlk posta pulu basıldı.
  1864 - Vilayet Nizamnamesi yayımlandı. (Vilayet meclislerinde gayrimüslimler de temsil edilmeye başlandı.)
  Danıştay kuruldu.
  Nizamiye Mahkemeleri kuruldu. (1864 - Hukuk, cinayet davalara bakar.)
  1867 - Memleket Sandıkları kuruldu. (Çiftçileri desteklemek adına (kredi fln.) açıldı.)
  1868 - Galatasaray Sultanisi açıldı.
  Mecelle (Osmanlı Medeni Kanunu) hazırlandı:
  Ahmet Cevdet Paşa başkanlığında hazırlandı.
  Osmanlı Medeni yasasıdır. Nizamiye Mahkemelerinde uygulanmıştır.
  1868 - 1926 arasında yürürlükte kalmıştır.
  Kişi, aile ve miras hukuku konularına yer verilmemiştir.
  Hanefi mezhebi esas alınarak hazırlandı.
  Đslam hukukuna bağlı olarak, 11 yıllık çalışma sonucu 16 kitap şeklinde hazırlandı.
  Hukuk mahkemeleri usulü, borçlar hukukunda ilk yasa olmasından önemlidir.
  Sanat okulları açıldı. Darüşşafaka Lisesi açıldı.
  Bahriye Nezareti kuruldu.
  Đngiltere tarafından Süveyş Kanalı açıldı.
  Đlk askeri Rüştiyeler (Ortaokulları) açıldı.
  Mülkiye Mektebi kuruldu.
  1869 - Maarif - i Umumiye Nizamnamesi yayımlandı. Eğitim aşamaları: Sıbyan (Đlkokul), Rüştiye (Ortaokul),
Đdadi (Lise) ve Sultani (Anadolu Lisesi).
  1870 - Darülmuallimat açıldı. (Kız Öğretmen Okulu)
  Đlk demiryolları açıldı.
  Đlk kez Avrupa’ya gezi düzenleyen padişahtır.
  Osmanlı Bankası, Merkez Bankası niteliğine kavuşturuldu.
4.   II. ABDÜLHAMĐT DÖNEMĐ (1876 - 1909)
  1876 - Đstanbul (Tersane) Konferansı (Osmanlı & Avrupalı Devletler):
Osmanlı’nın Balkanlardaki eyaletlerinin yönetim koşullarını düzenlemesi üzerine, Avrupa ülkelerinin baskısı
sonucu toplanan konferanstır.
Rusya’nın  Balkanlarda  Slav  ırklarını  birleştirme  düşüncesi,  Balkan  devletlerinin  Osmanlı’ya  karşı
ayaklanmalarına neden oldu. Osmanlı da önlem olarak koşulları değiştirmek istemiştir. Ayrıca, konferansta Osmanlı’ya
karşı aleyhe kararı önlemek için I. Meşrutiyet ilan edildi. Ama bu kararlar, konferanstaki kararları engelleyemedi.
53                                                                                                        




  I. Meşrutiyet Dönemi (1876 - 1878):
Meşrutiyet: Halkın seçimi ile oluşan parlamentoya dayalı monarşi rejimidir.
Đlan Eden Padişah: II. Abdülhamit.
Etkili Olan Grup: Jön Türkler (Genç Osmanlılar): Namık Kemal, Ziya Paşa, Ali Suavi…
Savunulan Düşünce: Osmanlıcılık.
Tahtta Geçmesi: Genç Osmanlılar, Abdülaziz’i tahttan indirmiş, IV. Murat’ı tahtta çıkarmıştır. Ancak sağlık
sorunlarından ötürü Meşrutiyet sözünü veren II. Abdülhamit’i tahtta çıkarmıştır.
Đlan Edilme Nedenleri:
  Tersane konferansında alınacak kararları engellemek,
  Osmanlı’nın iç işlerine karışılmasına engel olmak,
  Osmanlı’nın parçalanmasını önlemek.
  Azınlıkların, Osmanlı Devleti’nden kopmalarını önlemek ve kaynaşmış toplum yaratmak.
Meşruti Yönetimin Özellikleri:
  Yönetimin üç temel kurumu; Padişah, Meclis ve Anayasa’dır.
  Rejim değişikliği getirmiştir.
  Đlk defa halk yönetime ortak olmuştur.
  Türklerin ilk parlamentosu açılmıştır.
  23 Aralık 1876 - Kanun-i Esasi Anayasası:
Kanun-i Esasi Anayasası Maddeleri:
  Osmanlı Devleti toplumunda bulunan herkes, OSMANLI denir.
  Öğretim serbesttir.
  Herkes kanun önünde eşit haklara sahiptir.
  Mülkiyet, güvenlik altına alınmıştır.
  Umumi Meclis; Ayan ve Mebuslar Meclislerinden oluşur.
  Kanun; önce Mebusan, sonra Ayan Meclisi’nde kabul edilip padişahın iradesine sunulur.
  Vergiler kanunla tespit edilip toplanır.
  Yargı’ya müdahale bulunamazdı.
  Konut dokunulmazlığı vardır.
  Devlet hizmetlerinde bulunanların Türkçe bilmesi şarttı.
  Basın, kanunun izin verdiği ölçüde serbestti.
Kanun-i Esasi Özellikleri:
  (Yasama Yetkisi): Ayan ve Mebusan Meclis, Padişah’ın teklifi ile kanun hazırlayabilir.
  (Yürütme   Yetkisi):   Heyet-i   Vükela                                                                                 (Hükümet);   Padişah,   Sadrazam,   Şeyhülislam   ve   Nazırlar
(Bakanlar)’dan oluşur. Hükümet, Padişah’a karşı sorumlu idi. Padişahın kutsal dokunulmazlığı vardır. (Gerekli gördüğünde
meclisi açar ve kapatabilirdi.)
  (Yargı Yetkisi): Yüce divan ve mahkemelerden oluşur.
  Padişah’a, polis soruşturulması, idam etme ve sürgün yapma yetkileri verildi.
  Türk tarihinin ilk yazılı anayasasıdır.
  Đlanında Osmanlıcılık ve Batıcılık fikir akımları etkilidir.
  Parlamentolu Sistem uygulanmaya başlanmıştır.
  Egemenlik, Osmanlı ailesine bırakıldı.
  Siyasal düşünce hakkına yer verilmemiştir. Siyasi partilerle ilgili düzenlemeler yoktur.
  Padişah yetkileri, Anayasa ile dar bir biçimde sınırlandırılmıştır.
Etkileri:
  I. Meşrutiyet, Tersane Konferansı’ndaki kararları engelleyemedi.
  Alınan kararları Osmanlı reddedince, Rusya savaş açmıştır.
  Padişah, savaş bahanesiyle bu anayasayı yürürlükten kaldırdı.
  1877 - 1878 Osmanlı & Rus Savaşları (93 Harbi):
Tersane (Đstanbul) konferansında azınlıklara bağımsızlık verilmesi isteği reddedilen Rusya, Osmanlı’ya savaş
ilan etmiş ve sonunda da yenilgiye uğratmıştır.
1878 - Ayastefanos (Yeşilköy) Antlaşması (Osmanlı & Rusya):
  Osmanlı & Rus savaşı sonunda imzalanmıştır.
  Hükümleri, Đngiltere’nin çıkarlarına ters düştüğünden iptal edilmiş ve Berlin Antlaşması düzenlenerek
imzalanmıştır.
  Hükümsüz doğmuştur.
54                                                                                                      




1878 - Berlin Antlaşması (Osmanlı & Đngiltere - Rusya - Almanya - Avusturya):
  Sırbistan, Romanya ve Karadağ bağımsız oldular.
  Kars, Ardahan, Batum Rusya’ya; Doğu Bayezid ise Osmanlı’ya bırakıldı.
  Bosna - Hersek, Osmanlı toprağı sayılacak; ama Avusturya tarafından yönetilecektir.
  Teselya, Yunanistan’a verildi.
  Bulgar Krallığı, üç bölüme ayrıldı. (Rusya’yı Akdeniz’e engellemek adına)
  Girit’te ve Ermenilerin oturdukları yerlerde Islahatlar yapılacaktır.
  (Đlk kez Ermeni Sorunu ortaya çıkmıştır.)
  Đstibdat Dönemi (1878 - 1908):
Bu dönemde; mutlakiyete geri dönülmüş, büyük toprak kayıpları yaşanmış ve ülke tamamen dışa bağımlı
hale getirilmiştir.
Kıbrıs Adası, Tunus ve Mısır kaybedildi.
Bulgaristan bağımsız oldu.
Girit, geniş özerklik kazandı.
Bosna - Hersek, Avusturya tarafından ilhak edildi.
Demiryolu yapımı artarken, dışa da bağımlılık arttı.
Jön - Türk muhalefeti bir süre sonra Đttihat ve Terakki Cemiyeti’ne dönüştü.
Basına sansür konuldu; cemiyet kurulması, gazete basılması ve yönetime ters düşecek kitapların okunması
yasaklandı.
Yıldız Sarayı inşa edildi ve devlet idaresi, bu saraydan yürütüldü.
Halifelik Teşkilatı kuruldu.
Panislamist (Đslamcılık) politikası (iç - dış ilişkilerde) benimsendi.
Đlk kez özürlüler için eğitim kurumu açıldı.
Darülfünun, Đstanbul Darülfünun şeklinde değiştirildi.
Sanayiinefîse Mektebi, Ticaret Mektebi, Hukuk Mektebi ve Mühendis Mektebi açıldı.
Jandarma Mektebi kuruldu.
Đlk kez müze açıldı.
Yıldız Đstihbarat Teşkilatı kuruldu.
Ziraat Bankası kuruldu.
Erzurum’da ilk Ermeni isyanı çıktı.
Ermeni isyanını bastırmak üzere Hamidiye Alayları kuruldu.
Đlk tramvay hatları kuruldu.
Berlin - Bağdat demiryolu hattı, bir Alman şirketine ihale edildi.
20  Aralık  1881  - Muharrem Kararnamesi imzalandı. Bu kararname ile alacaklı ülkelere belli                   devlet
gelirlerini toplama imtiyazı verildi. Bu yüzden Düyun-u Umumiye Teşkilatı kuruldu.
Düyun-u Umumiye Teşkilatı (Genel Borçlar Đdaresi) kuruldu:
  Teşkilatın Kapsamı:
• Doğu Rumeli vergi gelirleri,
• Tuz, tütün, damga, alkol, balık ve gümrük gelirleri,
• Yer altı ve üstü kaynakların gelirleri; Đngiliz, Alman ve Fransız şirket ve bankalarına bırakıldı.
  Etkileri:
• Osmanlı Devleti, ekonomik bağımsızlığını yitirdi.
XVIII. yy Islahatlarının Özellikleri:
1.  Avrupa’nın ilk kez örnek alınması, yabancı uzmanlardan yararlanılması,
2.  Mali ve askeri alanda yoğunluk kazanması,
3.  Kültürel ve teknik alanda (Lale devri) ıslahatlar yapıldı.
4.  Islahatlardaki amaç, gerilemeyi durdurmak ve merkezi otoriteyi güçlendirmektir.
5.  En büyük tepki, yeniçeriler ve ulemalardan geldi.
6.  Halkın desteği alınmamış, halk adına yapılmamıştır.
7.  XVII. yy’a göre biraz daha kalıcı özellikler taşır.
8.  Padişah ve yöneticiler tarafından yapılmıştır.
XIX. yy Islahatlarının Özellikleri:
1.  Islahatlar, kişisel girişim olmaktan çıkıp, kadro girişimi niteliği kazandı.
2.  Islahatlerin öncülüğünü bürokrasi sınıfı yapar.
3.  Halka danışılmaması ve halk desteğinden yoksun kalmasıdır.
4.  Yeni kurumların yanında, eski kurumların yaşamaya devam etmesi (eğitim, hukuk ve yargı’da çok başlılık),
5.  Islahatların, ekonomik temellerinin atılamaması.
6.  Anayasal belgelerin ortaya çıkmasına ortam yaratması.
7.  Savaş ve isyanların yeniliklerin başarıya ulaşmasını engellemesi,
8.  Yönetim ve hukuk alanında yoğunluk kazanması.