Yaz Kış Etkenler
Soğuk - az Kuzey - güney dağlarının kıyıya paralel olması,
1 KARASAL (STEP) ĐKLĐM Sıcak - kurak
yağışlı yükseltinin fazla olmasıyla etki alanı geniştir.
En sıcak - en Soğuk - az Güneydoğu orta ve doğu kesimlerinde görülür.
1.a. G. Doğu Anadolu Step
kurak yağışlı Buharlaşmanın en fazla olduğu bölgedir.
Đki türde karasallık iklime sahiptir. Kış yağışları kar
Soğuk - uzun kış
1.b. Doğu Anadolu Step Serin - yağışlı şeklindedir. Kar; en erken yağıp en geç eridiği yerdir.
- serin- sert
Yaz mevsimi yağışlı - serin geçmesinden meralar çok.
Çok uzun - sert - Sert karasal iklime sahiptir. Yıllık sıcaklık farkı,
1.b.1 Erzurum-Kars Đklimi Kısa - serin
soğuk donlu gün sayısı, karla örtülü gün sayısı fazladır.
En yağışlı mevsim ilkbahar - kış; yazın kurak geçer.
1.b.2 Yarı Kurak Karasal Kurak Yağışlı - soğuk Ova tabanlarında bozkır; yüksek alanlarda orman
(seyrek ağaçlılar) rastlanır.
Tuz gölü - çevresinde kuraklık belirgindir. Kenarlara
Soğuk - az gidişte bu derece azalır. Yıllık - günlük sıcaklık
1.c. Đç Anadolu Step Đklimi Sıcak - kurak
yağışlı farkları fazladır. En yağış alan bölgedir. Bitki örtüsü
Bozkır (Step)’dir. Yağışlar da düzensizdir.
1.d. Trakya Karasal Đklimi Sıcak Nispeten soğuk Yağış az - kurak geçmesiyle orman az, bozkır çoktu.
En az yağış yazın, en fazla yağış kışın düşer. Yağış
2 AKDENĐZ ĐKLĐMĐ Sıcak - kurak Ilık - yağışlı rejimi düzensizdir. Yağış ortalaması 600 -1000 mm.
Bitki örtüsü maki, yıllık sıcaklık farkı 15 - 180C’dir.
Kış mevsimi 00C’nin altına pek düşmez. Yayılış
Sıcak - kurak
2.a. Asıl Akdeniz Đklimi Ilık - yağışlı alanı; Akdeniz kıyı şeridi, Ege kıyı kesimleri ve
(fazla)
Güneydoğu Anadolu’nun batısıdır.
Güney Marmara kesimleridir. Enlem etkisiyle
2.b. Bozulmuş Akdeniz Đklim Sıcak - kurak Soğuk - yağışlı
bozulmuştur. Akdeniz’e göre sıcaklığı daha düşüktür.
Akdeniz - Karadeniz - Karasal iklim arasında geçiş
gösterir. Kışın Akdeniz iklimi kadar ılık, yazın
3 MARMARA ĐKLĐMĐ Sıcak - kurak Ilık - yağışlı Karadeniz iklimi kadar yağışlı değildir. Yağış rejimi
600 mm civarındadır ve düzensizdir. Alçak kesimlerde
makiler; üst kısımlarda Orman gibi bitkiler görülür.
En fazla yağış sonbaharda, en az yağış ilkbahardadır.
4 KARADENĐZ ĐKLĐMĐ Serin - yağışlı Ilık - yağışlı Kışlar kıyı kesimlerde ılık, yüksek kesimlerde karlı ve
soğuk geçer. Bağıl nem en yüksek iklim etkisindedir.
4.1 Doğu Karadeniz Đklimi Serin - yağışlı Ilık - yağışlı Türkiye’nin en fazla yağış alan yeri (2000-2500 mm)
4.2 Orta Karadeniz Đklimi Serin - yağışlı Ilık - yağışlı Bölgenin en az yağış alan yeri (700-800 mm).
Serin - kar Bölgenin en soğu kesimidir. Fazla yağış alırlar (1000
4.3 Batı Karadeniz Đklimi Serin - yağışlı
yağışlı - 1500 mm). Kuzeybatı rüzgârlardan etkilenir.
Karadeniz ile Đç Anadolu iklimi arasındaki geçişidir.
4.4 Karadeniz Ardıl Đklimi Serin - kurak Serin - yağışlı Maksimum yağış ilkbahar sonlarına kaymış; yaz
ortalarında kuraklıklarda artmıştır.
En zengin orman Karadeniz’de, en fakir orman Güneydoğu Anadolu Bölgesindedir. En uzun yaz Akdeniz
bölgesinde görülür (bir yıl içinde birden fazla tarım ürünü alınabilir.). En az yağış Tuz Gölü ve çevresindedir.
Doğal Bitki Örtüsü:
Bitki Örtüsü Etkileri
Çeşitli ağaçların bir arada toplandıkları yerdir. Türkiye’nin % 26’sını kaplarlar. Geniş, iğdeli ve
karışık yapraklı şeklinde sınıflandırılırlar. Orman başlangıcını; yağış, yükseltisini; sıcaklık belirler.
Karadeniz’deki ormanlar diğer bölgelere göre daha gür ve yangın riski çok azdır. Orman başlangıç
Ormanlar sınırı deniz seviyesinde olduğu bölge Karadeniz’dir. Toprak erozyonunu önler. Akarsu rejimlerini
düzenler. Kâğıt, kimya ilaç ve kozmetik sanayine ham maddelik yapar. Havadaki kirliliği alır.
Karadeniz (%27); Akdeniz (%22); Ege (%17); Marmara (%13); Doğu Anadolu (%10); Đç
Anadolu (%8); Güneydoğu Anadolu (%3) şeklinde yer kaplarlar.
Akdeniz ikliminin hakim olduğu yerlerde görülen, sert yapraklı, kuraklığa dayalı, her mevsim yeşil
ve çalılardan oluşan bitki topluluğudur. (Makileri oluşturan bitkiler: zeytin, kocayemiş, defne,
Makiler
mersin, keçiboynuzu, zakkum, sakız, erguvan, sandal.) Akdeniz, Ege, Marmara bölgelerinde
görülür. Maki üst sınırı bölgeler arasında farklılaşabilir.
Akdeniz - Ege bölgelerinde makilerin tahrip edildiği bölgelerde çıkan çalı topluluğudur. (Lavanta
Garigler
çiçeği, kekik otu, katran ardıç, süpürge çalısı vb garigler.)
Psödomaki
Orman tahribatı sonucunda ortaya çıkan bitki türüdür. Karadeniz’de meydana gelir.
(Yalancı Makiler)
Karasal iklimin hakim olduğu yerlerde; ilkbahar yağışlarıyla yeşeren, yaz kuraklığıyla da saranan
bitki topluluğudur. Bu alanlarda yıllık yağış miktarı azdır. Bu nedenle ağaç yetişmez. Đç Anadolu,
Step (Bozkırlar)
Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu’da yaygın biçimde görülür. Karadeniz iç kısımları,
Ergene Havzası, Batı Anadolu ve Akdeniz’in iç kısımlarında da görülürler.
Antropojen Bozkır Ormanların tahribatından sonra yerini alan bozkırlardır. En fazla Đç Anadolu’da görülür.
Yüksek dağların üst kesimleri (orman üst sınır - kalıcı kar alt sınır arası) yetişir. Genel olarak 2000
m’den sonra başlarlar. Yılın büyük bölümü yeşil renkli kalırlar. Büyükbaş hayvancılık açısından da
Çayırlar
önemlidir. Doğu Karadeniz, Erzurum - Kars Bölümü, Toros Dağlarının yüksek kesimlerinde
görülür.
Orman Katlaşması (en alttan üstte): Geniş yapraklı orman ⇒ Karışık orman ⇒ Đğne Yapraklı Orman ⇒ Dağ Çayırı
Toprak Tipleri:
Tür Toprak Tipi Özelliği Bulunduğu Yerler
Akdeniz ikliminin etkili olduğu
Terra Rossa Demirin oksitlenmesiyle rengi kırmızıdır. Kalkerli
yerler (Güney Marmara, Ege -
(Kırmızı Renkli) arazinin yoğun olduğu yerlerde sulama ile verimli
Akdeniz kıyıları, Güneydoğu Anadolu
Topraklar hale gelen topraktır.
batı kesimi)
Ormanın yoğun olduğu yerlerde bulunur. Organik Karadeniz Bölgesinde geniş alanda
Kahverengi madde yönünden zengindir ve verimlidir. Doğu (genelde dağların denize dönük
Orman Toprakları Karadeniz’de yıkanma etkisiyle kireçsiz orman tipleri kısımları), Marmara bölgesinde ve
yaygındır. Yıldız - Samanlı dağlarında görülür.
Rengi kiremit kırmızısı olup tarım için
Laterit Topraklar Doğu Karadeniz bölgesinde görülür.
elverişsizdir. (Demir oksit nedeniyle)
Đğne yapraklı ormanların geniş yer kapladığı,
Podzol Topraklar soğuk - nemli iklim bölgelerinde yaygındır ve Batı Karadeniz bölgesinde görülür.
yıkandıklarından mineral bakımından da fakirdir.
Tundra Topraklar Soğuk iklim kuşağı topraklarıdır. Türkiye’de görülmez.
Türkiye’de yoktur; ama iklim
Şiddetli buharlaşma sonucu toprakta sert tabaka
Çöl Toprakları koşulları - tahribatlar sonucu giderek
meydana gelir. Tarıma elverişsizdir. Renkleri bozdur.
bu topraklar meydana gelebilmektedir.
Ilıman kuşakta, karaların iç kesimlerindeki yarı
Đç Anadolu, Doğu Anadolu, Đç Batı
Kestane Rengi kurak alanların toprağıdır. Tarıma çok elverişsizdir.
Anadolu ve Güneydoğu Anadolu’da
(Bozkır) Topraklar (Daha çok tahıl tarımı yapılır.) Humus bakımından
görülürler.
fakir; kireç - tuz fazla.
Renginden dolayı kara topraktır. Humus
Erzurum - Kars Bölümü (çayırlar),
Çernozyomlar bakımından çok zengindir ve verimlidir. Đklim
Doğu Karadeniz Bölümü (orman üst
(Kara Topraklar) yüzünden pek değerlendirilememektedir. Bu
sınır üzerinde) bulunurlar.
alanlarda büyükbaş hayvancılık yapılır.
Alüvyal Topraklar Akarsuların biriktirdiği topraklardır. Verimlidir. Deltalar, vb.
Lös Topraklar Rüzgarların taşıyıp biriktirdiği topraklardır. Đç Anadolu bölgesinde rastlanır.
Moren Topraklar Buzulların taşıyıp biriktirdiği topraklardır. Ülkemizde rastlanmaz.
Kumlu - Tüflü T. Volkanik kül, kumların üzerinde oluşmuştur. Nevşehir - Ürgüp çevresi.
Killi Topraklar Eski göl tabanlarında oluşur. Vertisol da denir. Ergene, G. Marmara, Konya çevresi
Kireçli Topraklar (Killi) kireçtaşı üzerinde oluşan topraktır. Ege, Akdeniz, Đç - Doğu Anadolu.
Tuzlu Topraklar
Yorum Gönder